| 
ΟΙΝΟΠΙΔΗΣ Ο ΧΙΟΣ
( 5ος αι.π.Χ.).
ΕΡΓΟ
α) Ανακάλυψε την λόξωση της εκλειπτικής.Το σημαντικότερο αστρονομικό επίτευγμα του Οινοπίδη ήταν ο πρώτος προσδιορισμός της γωνίας που είναι γνωστή ως λόξωση της εκλειπτικής, δηλαδή της γωνίας ανάμεσα στον ουράνιο ισημερινό και στην εκλειπτική (τη φαινομενική ετήσια τροχιά του Ήλιου στον γήινο ουρανό). Βρήκε ότι η γωνία αυτή ήταν ίση με 24°. Η τιμή αυτή παρέμεινε η κοινώς αποδεκτή επί δύο αιώνες, μέχρι που ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος μέτρησε τη γωνία αυτή με μεγαλύτερη ακρίβεια.
β) «Ανακαλύψεις» σχετικά με το ηλιακό και σεληνιακό έτος.Τις χάραξε σε χάλκινη πλάκα, την οποία ανέθεσε στην Ολυμπία.
γ) «Εισαγωγή στης Ελλάδα του Μεγάλου ενιαυτού, των 59 ετών». Δέχτηκε χρονική διάρκεια του έτους 365 ημέρες και του μηνός 29 ½ ημέρες. Το 59 είναι ο μέγιστος ακέραιος αριθμός ετών, που περιλαμβάνει ακριβή αριθμό σεληνιακών μηνών 730. 730 σεληνιακοί μήνες αντιστοιχούν σε 21557 ημέρες. Έτσι κάθε έτος του μεγάλου ενιαυτού θα είχε 365 2/5 2/9 ημέρες, κάτι λιγότερο απο 365 ημέρες και 9 ώρες.Ο Οινοπίδης υπολόγισε το Μέγα Έτος σε 59 χρόνια ή 730 συνοδικούς μήνες. Αυτή είναι πολύ καλή προσέγγιση, αλλά όχι ακριβής τιμή: 59 (αστρικά) έτη περιέχουν 21.550,1 ημέρες, ενώ 730 συνοδικοί μήνες περιέχουν 21.557,3 ημέρες. Ωστόσο, μία περίοδος 59 ετών είχε το πλεονέκτημα ότι αντιστοιχούσε αρκετά καλά με ακέραιους αριθμούς περιόδων περιφοράς αρκετών πλανητών γύρω από τον Ήλιο, οπότε και οι δικές τους σχετικές θέσεις επαναλαμβάνονταν μετά από ένα Μέγα Έτος. Πρακτικότερη πάντως και γνωστότερη στην αρχαία Ελλάδα ήταν η τιμή που βρήκαν το 432 π.Χ. ο Μέτων ο Αθηναίος και ο Ευκτήμων, ο περίφημος Κύκλος του Μέτωνος των 18 ετών ή 223 συνοδικών μηνών .
( 5ος αι.π.Χ.).
Ο Οινοπίδης ο Χίος ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός (γεωμέτρης) και αστρονόμος, που άκμασε περί το 450 π.Χ..
Γεννήθηκε λίγο μετά το 500 π.Χ. στο νησί Χίος, αλλά σταδιοδρόμησε κυρίως στην Αθήνα.Τον αναφέρει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ο Πρόκλος στο βιβλίο του «Σχόλια είς τον Ευκλείδην».
.jpg) |
| Ο Οινοπίδης ο Χίος ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός (γεωμέτρης) και αστρονόμος, που άκμασε περί το 450 π.Χ. |
ΕΡΓΟ
α) Ανακάλυψε την λόξωση της εκλειπτικής.Το σημαντικότερο αστρονομικό επίτευγμα του Οινοπίδη ήταν ο πρώτος προσδιορισμός της γωνίας που είναι γνωστή ως λόξωση της εκλειπτικής, δηλαδή της γωνίας ανάμεσα στον ουράνιο ισημερινό και στην εκλειπτική (τη φαινομενική ετήσια τροχιά του Ήλιου στον γήινο ουρανό). Βρήκε ότι η γωνία αυτή ήταν ίση με 24°. Η τιμή αυτή παρέμεινε η κοινώς αποδεκτή επί δύο αιώνες, μέχρι που ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος μέτρησε τη γωνία αυτή με μεγαλύτερη ακρίβεια.
β) «Ανακαλύψεις» σχετικά με το ηλιακό και σεληνιακό έτος.Τις χάραξε σε χάλκινη πλάκα, την οποία ανέθεσε στην Ολυμπία.
γ) «Εισαγωγή στης Ελλάδα του Μεγάλου ενιαυτού, των 59 ετών». Δέχτηκε χρονική διάρκεια του έτους 365 ημέρες και του μηνός 29 ½ ημέρες. Το 59 είναι ο μέγιστος ακέραιος αριθμός ετών, που περιλαμβάνει ακριβή αριθμό σεληνιακών μηνών 730. 730 σεληνιακοί μήνες αντιστοιχούν σε 21557 ημέρες. Έτσι κάθε έτος του μεγάλου ενιαυτού θα είχε 365 2/5 2/9 ημέρες, κάτι λιγότερο απο 365 ημέρες και 9 ώρες.Ο Οινοπίδης υπολόγισε το Μέγα Έτος σε 59 χρόνια ή 730 συνοδικούς μήνες. Αυτή είναι πολύ καλή προσέγγιση, αλλά όχι ακριβής τιμή: 59 (αστρικά) έτη περιέχουν 21.550,1 ημέρες, ενώ 730 συνοδικοί μήνες περιέχουν 21.557,3 ημέρες. Ωστόσο, μία περίοδος 59 ετών είχε το πλεονέκτημα ότι αντιστοιχούσε αρκετά καλά με ακέραιους αριθμούς περιόδων περιφοράς αρκετών πλανητών γύρω από τον Ήλιο, οπότε και οι δικές τους σχετικές θέσεις επαναλαμβάνονταν μετά από ένα Μέγα Έτος. Πρακτικότερη πάντως και γνωστότερη στην αρχαία Ελλάδα ήταν η τιμή που βρήκαν το 432 π.Χ. ο Μέτων ο Αθηναίος και ο Ευκτήμων, ο περίφημος Κύκλος του Μέτωνος των 18 ετών ή 223 συνοδικών μηνών .
δ) Ο Οινοπίδης επίσης υπολόγισε τη διάρκεια του «Μεγάλου Έτους», δηλαδή του μικρότερου χρονικού διαστήματος που ισούται με ακέραιο αριθμό αστρικών ετών και ταυτόχρονα με ακέραιο αριθμόσυνοδικών μηνών . Καθώς οι σχετικές θέσεις Ηλίου και Σελήνης επαναλαμβάνονται μετά από ένα Μέγα Έτος, αυτό σχετίζεται με την πρόβλεψη των εκλείψεων. Αυτό βέβαια είναι μόνο προσεγγιστικά σωστό, καθώς ο λόγος του μήκους του έτους προς το μήκος του συνοδικού μήνα δεν είναι ρητός αριθμός ώστε να υπάρχει ακριβές Μέγα Έτος. Εξάλλου, η τροχιά της Σελήνης παρουσιάζει συνεχώς μικροδιαφορές.
ε) «Γεωμετρικές κατασκευές» με κανόνα και διαβήτη (Κάθετος επί ευθεία από σημείου, κατασκευή επί δοθείσης ευθείας γωνίας ίσης προς δοθείσαν γωνίαν).
στ) Ενώ οι αστρονομικές συνεισφορές του Οινοπίδη αφορούν κυρίως πρακτικά θέματα, αντιθέτως ως γεωμέτρης φαίνεται ότι υπήρξε μάλλον θεωρητικός και μεθοδολόγος, που είχε θέσει ως στόχο υψηλότερα πρότυπα θεωρητικής καθαρότητας για τη Γεωμετρία: Εισήγαγε τη διάκριση ανάμεσα σε θεωρήματα και «προβλήματα», με την έννοια ότι θεώρημα είναι ένας θεωρητικός δομικός λίθος που πρέπει να χρησιμεύει ως το θεμέλιο για παραπέρα ανάπτυξη της θεωρίας, ενώ ένα πρόβλημα είναι απλώς μια απομονωμένη άσκηση χωρίς παραπέρα ανάπτυξη ή σημασία.
ζ) Ο Οινοπίδης επίσης φαίνεται ότι θέσπισε τον κανόνα ότι οι γεωμετρικές κατασκευές πρέπει να μη χρησιμοποιούν άλλα μέσα εκτός από τον κανόνα και τον διαβήτη. Το όνομά του συνδέθηκε με δύο συγκεκριμένες στοιχειώδεις γεωμετρικές κατασκευές:
1) Να αχθεί από δοσμένο σημείο ευθεία γραμμή κάθετη προς άλλη, δοσμένη, ευθεία.
2) Σε δοσμένο σημείο δοσμένης ευθείας γραμμής να κατασκευασθεί ορθή γωνία.
ΓΝΩΜΕΣ ΤΟΥ ΟΙΝΟΠΙΔΗ
α) Λέγεται ότι έδωσε την ακόλουθη ερμηνεία της ετήσιας θερινής πλημμύρας του Νείλου. Βασιζόμενος στη θερμοκρασία του νερού μέσα σε βαθιά πηγάδια υπέθεσε, λανθασμένα, ότι τα υπόγεια νερά είναι ψυχρότερα το καλοκαίρι από ότι τον χειμώνα. Τον χειμώνα, όταν το νερό της βροχής εισχωρούσε στο υπέδαφος, θα εξατμιζόταν και πάλι σύντομα εξαιτίας της θερμότητας του εδάφους, ενώ το θέρος, όταν το νερό του υπεδάφους ήταν υποτίθεται ψυχρότερο, θα υπήρχε λιγότερη εξάτμιση. Το επιπλέον νερό θα έπρεπε να διαφύγει με άλλο τρόπο, προκαλώντας έτσι την πλημμύρα του Νείλου.
β) Στον Οινοπίδη αποδίδεται η γνώμη ότι ο Ήλιος κατά το παρελθόν περιφερόταν κατά μήκος του Γαλαξία. Αλλά όταν είδε πώς ο Θυέστης έφαγε τον γιο του ως φαγητό με τον Ατρέα, ο Ήλιος από τη φρίκη του μετέβαλε την τροχιά του και από τότε ακολουθεί τον ζωδιακό κύκλο. Αυτή η παράδοση φαίνεται αναξιόπιστη.
γ) Θεωρούσε το Σύμπαν ως ένα ζωντανό οργανισμό και ότι ο Θεός ή το θείο ήταν η ψυχή του.
δ) Επίσης λέγεται ότι θεωρούσε τον αέρα και τη φωτιά ως τις πρώτες αρχές του Σύμπαντος.
