ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Η βροχή γενικά στη Μεσόγειο ελαττώνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά και από τα βόρεια προς τα νότια.Στην Ελλάδα αυξάνεται με το γεωγραφικό πλάτος,ενώ στα ίδια γεωγραφικά πλάτη είναι σχετικά ισχυρότερη στη χέρσα περιοχή και μικρότερη στα πελάγη.

Ο μεσημβρινός 23° Ε διαιρεί την ελλαδική χερσόνησο στη βροχερότερη δυτική και στη λιγότερο βροχερή ανατολική

 Σε πολύ γενική γραμμή,ο μεσημβρινός 23° Ε διαιρεί την ελλαδική χερσόνησο στη βροχερότερη δυτική και στη λιγότερο βροχερή ανατολική.
 Η λεπτομερέστερη εξέταση της κατανομής της βροχής στην Ελλάδα,λόγω γεωγραφικής θέσης,υψομετρικών διαφορών,διαμελισμού της χερσαίας περιοχής και της εναλλαγής ξηράς και θάλασσας,εμφανίζεται πολύπλοκη.

Κατανομή των υδρολογικών και μετεωρολογικών σταθμών της ΕΤΥΜΠ  

 Ο σπουδαιότερος συντελεστής που τονίζει το βροχομετρικό χαρακτήρα της Ελλάδας είναι το ανάγλυφο,δηλαδή οι ελλαδικές βροχοπτώσεις είναι κυρίως ορογραφικές.

ΖΩΝΕΣ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ

 Διακρίνονται οι ακόλουθες ζώνες διαφορετικής βροχόπτωσης,παράλληλες περίπου με την κατεύθυνση των κύριων ορεινών όγκων του κορμού της χερσονήσου,οι οποίες διατάσσονται από βόρεια,βορειοδυτικά προς νότια,νοτιοανατολικά:

1) Κατά μήκος των ακτών και των νησιών της δυτικής Ελλάδας, με μέσο ετήσιο ύψος βροχής 800-1200 χιλιοστά.

2) Ανατολικά της προηγούμενης εκτείνεται η κύρια ορεινή ζώνη της Ελλάδας,η οποία είναι και η πιο βροχερή.Σ’ αυτή τα μέσα ετήσια βροχομετρικά ύψη κυμαίνονται από 1.000 ως 1.400 χιλιοστά στην περιοχή των Πρεσπών,υπερβαίνουν τα 1.800 χιλιοστά στις κορυφογραμμές της ηπειρωτικής Πίνδου,ενώ νοτιότερα,στη Στερεά και στην Πελοπόννησο,η βροχόπτωση είναι 800-1.600 χιλιοστά.Νοτιότερα ακόμη, στα όρη της δυτικής Κρήτης,το ετήσιο βροχομετρικό ύψος φτάνει τα 1.000-2.000 χιλιοστά.

3) Ανατολικότερα και παράλληλα με τη ζώνη αυτή βρίσκεται μια περιοχή με μικρότερα βροχομετρικά ύψη.Αυτή περιλαμβάνει:τη νότια Μακεδονία (600-800 χιλιοστά),τη Θεσσαλία,την ανατολική Στερεά και τη δυτική Εύβοια (400-800 χιλιοστά), την ανατολική Πελοπόννησο και τις δυτικές Κυκλάδες (350-600 χιλιοστά).

4) Ανατολικότερα υπάρχει η σχεδόν ευθεία ορεινή αλυσίδα κατά μεγάλο μέρος παράκτια, με αρκετά μεγάλα βροχομετρικά ύψη.Περιλαμβάνει το Πάικο και το Βέρμιο (800-1.200 χιλιοστά),τον Όλυμπο (1.000-2.000 χιλιοστά),την Όσσα και το Πήλιο (800-1.200 χιλιοστά),τις βόρειες Σποράδες και την ορεινή ανατολική Εύβοια (800-1.200 χιλιοστά) και τις βορειοανατολικές Κυκλάδες (600-800 χιλιοστά).

5) Ανατολικότερα ακόμα έχουμε την κοιλάδα του Αξιού και της δυτικής Χαλκιδικής με περιορισμένες βροχοπτώσεις (400-600 χιλιοστά),ενώ η ανατολική Χαλκιδική,με το όρος Χολομώντα,έχει κάπως ψηλό βροχομετρικό ύψος (600-1.000 χιλιοστά).

6) Η τελευταία ζώνη αρχίζει από την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (800-1.200 χιλιοστά),συνεχίζεται με τα νησιά Θάσο,Λήμνο,Σαμοθράκη (400-600 χιλιοστά) και εκτείνεται στα νησιά που είναι κοντά στα μικρασιατικά παράλια και τα Δωδεκάνησα (600-1.000 χιλιοστά).Η ανατολική Κρήτη παρουσιάζει μικρά ποσά βροχής.

Γεωγραφική κατανομή της κανονικής τιμής του ολικού ετήσιου ύψους βροχής (σε mm) για την περίοδο 1998–2011

 Γενικό συμπέρασμα είναι ότι το μεγαλύτερο βροχομετρικό ύψος παρουσιάζεται στα ανώτερα στρώματα των ορεινών όγκων της Πίνδου και του Ολύμπου,όπως και στα όρη της δυτικής Κρήτης (1.800 χιλιοστά),ενώ το ελάχιστο βροχομετρικό ύψος εμφανίζεται στα νησιά του Σαρωνικού (Αίγινα,321 χιλιοστά) και του νότιου Αιγαίου (Θήρα,374 χιλιοστά).

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑ∆ΙΚΟ ΧΩΡΟ

 Η ηµερήσια πορεία της βροχής παρουσιάζει τρεις τύπους: 

α) Ο θαλάσσιος τύπος.

 Αυτός σηµειώνεται πάνω από θαλάσσιες περιοχές και παρουσιάζει ένα µέγιστο που σηµειώνεται στη διάρκεια των νυχτερινών ή πρώτων πρωινών ωρών.Η θερµοκρασία του αέρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας δεµειώνεται αρκετά κατά τη διάρκεια της νύχτας,εξαιτίας της επαφής του µε τη θερµότερη υποκείµενη υδάτινη επιφάνεια µε αποτέλεσµα να υπάρχει µια σχετική αστάθεια για τη δηµιουργία βροχής,οπότε και αποδίδεται το µέγιστο.Η νυχτερινή αυτή αστάθεια ενισχύει τις βροχοπτώσεις πάνω από τη θάλασσα ή και τις δηµιουργεί σε περίπτωση που είναι έντονη.Στον ελλαδικό χώρο αστάθεια πάνω από τη θάλασσα δηµιουργείται τη χειµερινή περίοδο όπου ψυχρές αέριες µάζες διέρχονται πάνω από τη θερµότερη θάλασσα. 

β) Ο ηπειρωτικός τύπος.

 Αυτός ο τύπος παρουσιάζει µέγιστο κατά τις πρώτες απογευµατινές ώρες (µετά το µεσηµέρι) εξαιτίας της θέρµανσης του εδάφους.Αξίζει να σηµειωθεί ότι στην Ελλάδα αυτός ο τύπος εµφανίζεται κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου πάνω από τις ηπειρωτικές περιοχές. 

γ) Ο πολύπλοκος τύπος.

 Αυτός ο τύπος παρουσιάζει κάποιες αποκλίσεις ή και συνδυασµό των δύο παραπάνω ηµερήσιων τύπων βροχής.Μερικοί τύποι παρουσιάζουν και τους δύο τύπους µέγιστων (νυχτερινό,απογευµατινό),ενώ άλλοι τύποι είναι δυνατό να εµφανίζουν θαλάσσιο τύπο το χειµώνα και ηπειρωτικό το καλοκαίρι,ιδίως σε παραθαλάσσιες περιοχές της βόρειας Ελλάδας (άνω των 39° βόρειου γεωγραφικού πλάτους).

ΕΤΗΣΙΑ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

 Από µελέτες η ετήσια πορεία της βροχής στην Ελλάδα διακρίνεται σε τέσσερις τύπους,εξαιτίας της ποικιλοµορφίας του αναγλύφου (οριζόντιος και κατακόρυφος διαµελισµός),σύµφωνα µε σχετικές µελέτες.
 Οι τύποι αυτοί είναι:

α) Τύπος Α.
 Ο τύπος αυτός  χαρακτηρίζεται από απλή κύµανση του ύψους βροχής,το οποίο παρουσιάζει µέγιστο κατά τους χειµερινούς µήνες κι ελάχιστο κατά τους θερινούς µήνες (κυρίως Ιούλιο κι Αύγουστο).Σε αυτόν τον τύπο ανήκουν όλες οινησιωτικές περιοχές της Ελλάδας που βρίσκονται νότια του παραλλήλου των 39°Β οι ακτές της ∆υτικής Ελλάδας, η Πελοπόννησος καθώς και οι παράλιες και πεδινέςπεριοχές της Στερεάς Ελλάδας.

β) Τύπος Β.

 Η ετήσια πορεία του ύψους βροχής σε αυτόν τον τύπο παρουσιάζει διπλήκύµανση,δηλαδή µε δύο µέγιστα και δύο ελάχιστα.Το πρωτεύων µέγιστο παρουσιάζεται τη χειµερινή περίοδο (Νοέµβριος-∆εκέµβριος) και το δευτερεύον µέγιστο,κατά τους µήνες Μάιο και Ιούνιο,το οποίο οφείλεται στην εκδήλωση θερµικών καταιγίδων εξαιτίας της θέρµανσης του εδάφους από την ηλιακή ακτινοβολία.Το πρωτεύον ελάχιστο εµφανίζεται κατά το δίµηνο Ιούλιο κι Αύγουστο και το δευτερεύον ελάχιστο κατά τους µήνες Ιανουάριο ή Φεβρουάριο έως Απρίλιο.Ο τύπος αυτός επικρατεί στην ορεινή και ανατολική Στερεά Ελλάδα,τη Θεσσαλία,τη Μακεδονία και τα νησιά που βρίσκονται βορειότερα του παραλλήλου των 39°Β. 

γ) Τύπος Γ.

 Ο τύπος αυτός παρουσιάζει τριπλή κύµανση.Το πρωτεύον µέγιστο στούψος βροχής εµφανίζεται το χειµώνα (Νοέµβριο-∆εκέµβριο),το δευτερεύον µέγιστο εµφανίζεται στις αρχές του φθινοπώρου (Σεπτέµβριος) και το τριτεύον µέγιστο,στο δίµηνο Μαΐου-Ιουνίου.Το πρωτεύον ελάχιστο εµφανίζεται το δίµηνο Ιουλίου–Αυγούστου,το δευτερεύον ελάχιστο εµφανίζεται το φθινόπωρο(Οκτώβριος) και το τριτεύον ελάχιστο κατά τις αρχές της άνοιξης (Φεβρουάριο–Μάρτιο).Οι περιοχές επικράτησης του τύπου Γ βρίσκονται στα ορεινά της Μακεδονίας (µε εξαίρεση την ορεινή Ροδόπη) και Θεσσαλίας καθώς και στις ηπειρωτικές πεδινές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης.

δ) Τύπος ∆.

 Ο τύπος αυτός χαρακτηρίζεται από µια τάση ισοκατανοµής της βροχής κατά τη διάρκεια του έτους καθώς εµφανίζει τέσσερα µέγιστα και ελάχιστα ετησίως.Ο τύπος ∆ επικρατεί στα βόρεια ορεινά της Μακεδονίας και της Θράκης και κυρίως στην ορεινή Ροδόπη.Ωστόσο,χαρακτηρίζεται από µια προοδευτική ελάττωση της βροχόπτωσης στο καλοκαιρινό δίµηνο του Ιουλίου–Αυγούστου.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ∆ΙΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

 Στο σχήµα παρουσιάζεται η γεωγραφική κατανοµή του ετήσιου ύψους βροχής στην Ελλάδα.Από αυτόν τον βροχοµετρικό χάρτη η γεωγραφική κατανοµή του ετήσιου ύψους βροχής στην Ελλάδα (ισοϋέτιες καµπύλες) έχει ως εξής:

Η γεωγραφική κατανοµή του ετήσιου ύψους βροχής στην Ελλάδα

 Τα µεγαλύτερα (ετήσια) ύψη βροχής σηµειώνονται πάνω από τις ορεινές και τις δυτικές περιοχές,λόγω της επίδρασης του αναγλύφου.Η αύξηση του ύψους βροχής που παρατηρείται στις δυτικές περιοχές της Ελλάδας αποδίδεται στις κινούµενες υφέσεις από τα δυτικά προς τα ανατολικά,οι οποίες συναντούν αρχικά αυτές τις περιοχές,όπου κι εναποθέτουν τα µεγαλύτερα ύψη βροχής σε συνδυασµό µε το ανάγλυφο,µε κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο (Πίνδος),όπου οι αέριες µάζες εγκλωβίζονται στηνπροσπάθειά τους να υπερπηδήσουν την οροσειρά της Πίνδου.

 Στην υπήνεµη ηπειρωτική Ελλάδα εµφανίζονται µικρότερα ύψη βροχής από τη δυτική προσήνεµη εξαιτίας της ελάττωσης σε υδρατµούς των αερίων µαζών λόγω των καθοδικών κινήσεων που προκαλούνται.Τα µικρότερα ύψη βροχής σηµειώνονται πάνω από τις ανατολικές ακτές της Ελλάδας και στα νησιά του Κεντρικού και Νότιου Αιγαίου καθώς οι οροσειρές της Κρήτης και της ΝΑ Πελοποννήσου αποτελούν φραγµό για τους νότιους,υγρούς ανέµους,οι οποίες απαλλάσσουν µεγάλο µέρος των υδρατµών που αυτοί περιέχουν.

Γεωγραφική κατανομή της γραμμικής τάσης του ολικού ετήσιου ύψους βροχής (σε mm/year) για την περίοδο 1998–2011

 Η Αττική (µε εξαίρεση τη Βόρεια) και τα νησιά του Αργοσαρωνικού εµφανίζουν τα χαµηλότερα ύψη βροχής και τα νησιά του Αργοσαρωνικού να αποτελούν την πιο ξηρή περιοχή της Ελλάδας.Στις ανοιχτές,προς Βορρά,πεδιάδες της Θεσσαλονίκης και των Σερρών σηµειώνονται µικρά σχετικώς,ύψη βροχής,εξαιτίας της επίδρασης των ξηρών και ψυχρών καταβατικών ανέµων,του Βαρδάρη και του Ρουπελιώτη,που πνέουν,αντίστοιχα στις παραπάνω περιοχές.
 Παράλληλα,αξίζει να σηµειωθεί ότι η οροσειρά της ελληνικής χερσονήσου,η οποία τη διασχίζει τη χώρα από Βορρά προς Νότο και η οποία εκτείνεται εγκάρσια προς τη διέλευση των κυκλωνικών συστηµάτων,διαιρεί τον ελλαδικό χώρο σε δύο περιοχές,στα δυτικά διαµερίσµατα τα οποία δέχονται τα µεγαλύτερα ύψη βροχής και στα ανατολικά διαµερίσµατα που αποτελούν οµβροσκιά,µε αποτέλεσµα να δέχονται χαµηλότερα ύψη βροχής.Επίσης,τα όρη της Εύβοιας,του Ολύµπου καθώς και οι βορειότερες οροσειρές δηµιουργούν και µια δευτερεύουσα περίπτωση οµβροσκιάς–οµβροπλευράς στις ανατολικές περιοχές της Ελλάδας,όπου η οµβροσκιά εκτείνεται στα δυτικά και η οµβροπλευρά στα ανατολικά της περιοχής του άξονα της ανατολικής ηπειρωτικής και παράκτιας ελληνικής χερσονήσου.