ΙΣΟΧΩΡΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ
ΟΡΙΣΜΟΣ ΙΣΟΧΩΡΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
Ισόχωρη αντιστρεπτή μεταβολή ονομάζεται η μεταβολή μιας ποσότητας ιδανικού αερίου,κατά την οποία ο όγκος του αερίου διατηρείται σταθερός.
Μια τέτοια μεταβολή,από την αρχική κατάσταση ισορροπίας Α(pA,VA,TA) στη τελική κατάσταση ισορροπίας B(pB,VB,TB) με VΑ=VΒ εικονίζεται στο παραπάνω σχήμα.
Η ισόχωρη μεταβολή παριστάνεται στο διάγραμμα P-V με ένα ευθύγραμμο τμήμα κάθετο στον άξονα των όγκων και έχει αναλυτικό τύπο V=σταθ.
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΣΟΧΩΡΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
Η διάταξη για την πειραματική μελέτη της ισόχωρης μεταβολής φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.
Τα τοιχώματα του δοχείου είναι ανένδοτα και η διαστολή του θεωρείται αμελητέα.
Ο νόμος της ισόχωρης μεταβολής είναι ο γνωστός νόμος του Charles.
ΝΟΜΟΣ ΙΣΟΧΩΡΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
Αν η μεταβολή ορισμένης ποσότητας ιδανικού αερίου είναι ισόχωρη (V=σταθ.) από την θερμοδυναμική κατάσταση Α(pA,V,TA) στην κατάσταση B(pB,V,TB) τότε ισχύει η σχέση:
pA/TA=pB/TB
Ο νόμος του Charles,όπως και οι άλλοι νόμοι των αερίων,ισχύει επακριβώς για ιδανικά αέρια.Οι νόμοι όμως μπορούν να εφαρμοστούν σαν καλή προσέγγιση και σε πραγματικά αέρια.
ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΣΟΧΩΡΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
Οι γραφικές παραστάσεις της ισόχωρης μεταβολής φαίνονται στα παρακάτω σχήματα:
Επειδή τα τοιχώματα του δοχείου είναι ανένδοτα,θα είναι V=σταθ.,δηλαδή ΔV=0 και το παραγόμενο από το αέριο έργο:
W=ΣP·ΔV ή
W=0
Το παραγόμενο έργο του αερίου είναι μηδέν. Αυτό είναι αναμενόμενο γιατί έργο έχουμε μόνο όταν ο όγκος του αερίου μεταβάλλεται.
Q=n·CV·ΔT
όπου:
ΙΣΟΧΩΡΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ |
Ισόχωρη αντιστρεπτή μεταβολή ονομάζεται η μεταβολή μιας ποσότητας ιδανικού αερίου,κατά την οποία ο όγκος του αερίου διατηρείται σταθερός.
Ισόχωρη αντιστρεπτή μεταβολή ονομάζεται η μεταβολή μιας ποσότητας ιδανικού αερίου,κατά την οποία ο όγκος του αερίου διατηρείται σταθερός |
Η ισόχωρη μεταβολή παριστάνεται στο διάγραμμα P-V με ένα ευθύγραμμο τμήμα κάθετο στον άξονα των όγκων |
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΣΟΧΩΡΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
Η διάταξη για την πειραματική μελέτη της ισόχωρης μεταβολής φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.
Η διάταξη για την πειραματική μελέτη της ισόχωρης μεταβολής |
Τα τοιχώματα του δοχείου είναι ανένδοτα και η διαστολή του θεωρείται αμελητέα |
ΝΟΜΟΣ ΙΣΟΧΩΡΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
Ο νόμος του Charles που διατυπώθηκε το 1787,λέει ότι η πίεση p ενός αερίου,που έχει ορισμένη μάζα και βρίσκεται περιορισμένο σε σταθερό όγκο,μεταβάλλεται ανάλογα με την απόλυτη θερμοκρασία Τ του αερίου.
Ο νόμος της ισόχωρης μεταβολής είναι ο γνωστός νόμος του Charles |
Η πίεση ορισμένης ποσότητας αερίου του οποίου ο όγκος διατηρείται σταθερός είναι ανάλογη με την απόλυτη θερμοκρασία του αερίου.
Η αναλογία αυτή περιγράφεται μαθηματικά από την εξίσωση:
Η αναλογία αυτή περιγράφεται μαθηματικά από την εξίσωση:
P/T=σταθ. για V=σταθ
Η γραφική παράσταση της μαθηματικής περιγραφής είναι ευθεία και φαίνεται στο παραπάνω σχήμα και αποδίδει την ισόχωρη μεταβολή στην οποία ο όγκος παραμένει σταθερός.
Η γραφική παράσταση της μαθηματικής περιγραφής του νόμου του Charles είναι ευθεία αποδίδει την ισόχωρη μεταβολή στην οποία ο όγκος παραμένει σταθερός |
pA/TA=pB/TB
Ο νόμος του Charles,όπως και οι άλλοι νόμοι των αερίων,ισχύει επακριβώς για ιδανικά αέρια.Οι νόμοι όμως μπορούν να εφαρμοστούν σαν καλή προσέγγιση και σε πραγματικά αέρια.
Η υψηλότερη θερμοκρασία και η ταχύτητα του κόκκινης σφαίρας σημαίνει ότι καλύπτει περισσότερο όγκο σε μια δεδομένη χρονική στιγμή |
Αργότερα βρέθηκε πειραματικά ότι ο νόμος δεν ισχύει για θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν.Στις θερμοκρασίες αυτές η συμπεριφορά της ύλης εξηγείται με τη βοήθεια γνώσεων από την κβαντική φυσική.
Ο νόμος του Charles προκύπτει και από την καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων.
P·V=n·R·T ή
P/T=n·R/V ή
P/T=σταθ.
Ο νόμος του Charles προκύπτει και από την καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων.
P·V=n·R·T ή
P/T=n·R/V ή
P/T=σταθ.
Η σταθερά C=n·R/V εξαρτάται από τον αριθμό των mol και από τον όγκο του αερίου.
ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΣΟΧΩΡΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
Οι γραφικές παραστάσεις της ισόχωρης μεταβολής φαίνονται στα παρακάτω σχήματα:
Η ισόχωρη μεταβολή σε διάγραμμα πίεσης όγκου (p-V) |
Η ισόχωρη μεταβολή σε διάγραμμα p-V.Στο διάγραμμα έχουμε τρεις ισόθερμες με Τ1<Τ2<Τ3 |
Η ισόχωρη μεταβολή σε διάγραμμα πίεσης θερμοκρασίας (p-Τ) με VB<VA |
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ 10Υ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ
Επειδή τα τοιχώματα του δοχείου είναι ανένδοτα,θα είναι V=σταθ.,δηλαδή ΔV=0 και το παραγόμενο από το αέριο έργο:
W=ΣP·ΔV ή
W=0
Το παραγόμενο έργο του αερίου είναι μηδέν. Αυτό είναι αναμενόμενο γιατί έργο έχουμε μόνο όταν ο όγκος του αερίου μεταβάλλεται.
Το παραγόμενο έργο του αερίου σε μια ισόχωρη μεταβολή είναι μηδέν |
Η θερμότητα που προσφέρεται στο αέριο δίνεται από την σχέση:
Q=n·CV·ΔT
όπου:
n ο αριθμός των mol.
CV η γραμμομοριακή ειδική θερμότητα υπό σταθερό όγκο.
ΔT η μεταβολή της θερμοκρασίας του αερίου.
Από τον πρώτο θερμοδυναμικό νόμο προκύπτει
Q=ΔU+W ή
Q=ΔU
Q=ΔU
Η σχέση Q=ΔU δηλώνει ότι στην ισόχωρη μεταβολή,όλο το ποσό θερμότητας Q που προσφέρεται στο αέριο αυξάνει την εσωτερική του ενέργεια.
Από τις σχέσεις Q=n·CV·ΔT και Q=ΔU προκύπτει ότι:
ΔU=n·CV·ΔT
Επειδή η μεταβολή της εσωτερικής ενέργειας ΔU ορισμένης ποσότητας ιδανικού αερίου εξαρτάται από τη μεταβολή της θερμοκρασίας ΔT του αερίου και όχι από τον τρόπο της μεταβολής,η σχέση ΔU=n·CV·ΔT είναι γενική και ισχύει για κάθε μεταβολή της θερμοκρασίας ιδανικού αερίου κατά ΔT,ανεξάρτητα από τον τρόπο μεταβολής.
Στην ισόχωρη μεταβολή,όλο το ποσό θερμότητας Q που προσφέρεται στο αέριο αυξάνει την εσωτερική του ενέργεια |
ΔU=n·CV·ΔT
Επειδή η μεταβολή της εσωτερικής ενέργειας ΔU ορισμένης ποσότητας ιδανικού αερίου εξαρτάται από τη μεταβολή της θερμοκρασίας ΔT του αερίου και όχι από τον τρόπο της μεταβολής,η σχέση ΔU=n·CV·ΔT είναι γενική και ισχύει για κάθε μεταβολή της θερμοκρασίας ιδανικού αερίου κατά ΔT,ανεξάρτητα από τον τρόπο μεταβολής.