ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΗΜΙΑΣΤΕΡΩΝ
Πρώτη φορά οι ημιαστέρες παρατηρήθηκαν με ραδιοτηλεσκόπια τη δεκαετία του 1950. Εκατοντάδες είχαν καταγραφεί με το "Ραδιοτηλεσκόπιο Λόβελ" χωρίς να καταλαβουν οι αστρονομοι για την αληθινή τους φύση, αλλά είχε διαπιστωθεί ότι είναι μικρές πηγές σε φαινόμενες διαστάσεις.Η ανακάλυψη όμως των ημιαστέρων άρχισε το 1960 όταν ορισμένοι επιστήμονες από την Αμερική και την Ευρώπη ήθελαν να προσδιορισουν τις ακριβείς θέσεις διάφορων ραδιοπηγών με τη βοήθεια συμβολομέτρων μεγάλης βάσεως,διαπίστωσαν πως μερικές από τις ραδιοπηγές δεν ήταν δυνατό να ταυτιστούν με γαλαξίες.Παρατήρησαν μια από τις ραδιοπηγές αυτές,τη 3C48,που σημαίνει υπ'αριθμών 48 του 3ου καταλόγου του Καίμπριτζ,να ταυτίζεται με ένα αμυδρό υποκυανό αστέρα 16ου μεγέθους και οι επιστήμονες νόμιζαν οτι είναι ραδιοαστέρας.Την εποχή εκείνη δεν είχε παρατηρηθεί ακόμα ραδιοεκμπομπή από άλλο αστέρα εκτός του Ηλίου.Το φάσμα όμως του αστέρα αυτού ήταν πραγματικά αξιοπερίεργο.Είχε τόσες έντονες και πλατιές γραμμές εκπομπής που δεν ήταν δυνατό να αναγνωριστούν,δηλαδή να ταυτιστούν καθώς λέμε με γραμμές γνωστών στοιχείων.Επίσης ο δείκτης χρώματος του αστέρα εμφανιζόταν κάπως παράξενος,γιατί έμοιζε με το δείκτη χρώματος λευκού νάνου,παλαιού νόβα και μεταβλητού U Geminorum.Οι αστρονόμοι C. Hazard, MacKey και Shimmins με το "Ραδιοτηλεσκόπιο Παρκς" στην Αυστραλία με μετρήσεις ακριβείας που έλαβαν τότε απέδειξαν ότι η πηγή ήταν πρακτικά σημειακή ,διπλή με 4 και 3 arcsec φαινόμενες διαμέτρους και είδαν με μεγάλη ακρίβεια τη θέση του οπτικού της αντιστοίχου.
Πρώτη φορά οι ημιαστέρες παρατηρήθηκαν με ραδιοτηλεσκόπια τη δεκαετία του 1950 |
Ο Maarten Schmidt χρησιμοποίησε το μεγάλο τηλεσκόπιο των 5 m του Αστεροσκοπείου Πάλομαρ για να λάβει ένα πολύ ακριβέστερο και λεπτομερέστερο φάσμα. Τότε ο Schmidt κατάλαβε ότι οι γραμμές αυτές ήταν οι γνωστές γραμμές Balmer του υδρογόνου, αλλά λίγο μετατοπισμένες με μήκος κύματος κατά 15,8 %.
H κατάσταση δεν άλλαξε μέχρι το 1963,επειδή οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να ταυτίσουν άλλες ανεξήγητες ραδιοπηγές με οπτικά ουράνια σώματα,οπότε ανακοινώθηκε η ταύτιση μιας άλλης ραδιοπηγής,της 3C273,με ένα κυανό αστέρα 13ου μεγέθους.Η ταύτιση αυτή ήταν πραγματικά αποτέλεσμα εξαιρετικής τύχης,γιατί επιτεύτηκε χάρη σε τρείς επιπροσθήσεις της ραδιοπηγής από τη Σελήνη που συνέβησαν το 1962.Επειδή είναι γνωστή με μεγάλη ακρίβεια η κίνηση της Σελήνης,ήταν δυνατό από τους χρόνους επικαλύψεως και αποκαλύψεως της πηγής από τη Σελήνη να προσδιοριστεί το μέγεθος της.Στη συνέχεια ελήφθη το φάσμα του αστέρα και διαπιστώθηκε πως ήταν όμοιο μ'εκείνο της ραδιοπηγής 3C48.Από τότε έγιναν αλλεπάλληλες ταυτίσεις και νέες ανακαλύψεις,με αποτέλεσμα να είναι σήμερα γνωστοί μερικές εκαντοντάδες ημιαστέρες.Πολλοί πιστεύουν ότι υπάρχουν μερικές δεκάδες χιλιάδες.Τα επόμενα χρόνια αναπτύχθηκαν ενοποιημένα μοντέλα στα οποία οι ημιαστέρες είναι μια ειδικότερη κατηγορία Ενεργών Γαλαξιών και καταλάβανε ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι απλώς η γωνία υπό την οποία παρατηρούμε τον Γαλαξία που κάνει τη διαφορά από άλλες κατηγορίες, όπως είναι οι Ραδιογαλαξίες,μπλέιζαρ κ.λπ..
Η τεράστια παραγωγή ενέργειας προέρχεται από τους "δίσκους προσαυξήσεως" της κεντρικής Μελανής Οπής, όπου το υλικό από την αρχή μέχρι και την πτώση του μέσα στην Οπή μπορεί να μετατρέψει μέχρι και το 10% της μάζας του σε ενέργεια σε σύγκριση με το 0,7 % για την Πυρηνική Σύντηξη (αλυσίδα p-p) που κυριαρχεί στην παραγωγή αστρικής ενέργειας.
Ο μηχανισμός αυτός ερμηνεύει και το γεγονός ότι οι Ημιαστέρες ήταν περισσότεροι σε μια εποχή που το Σύμπαν ήταν πιο νέο, αφού αυτός ο ρυθμός παραγωγής ενέργειας τερματίζεται όταν η επίκεντρη Μελανή Οπή απορροφήσει όλη την ύλη (αέριο και σκόνη) που υπάρχει στην περιοχή της. Είναι πιθανό ότι οι περισσότεροι Γαλαξίες, ακόμα και ο Τοπικός Γαλαξίας (Milky Way), έχουν διέλθει από ένα «ενεργό στάδιο» κατά το οποίο θα εμφανίζονταν ως Ημιαστέρες ή άλλο είδος Ενεργού Γαλαξία, ανάλογα με τη μάζα και τον ρυθμό προσαυξήσεως της επίκεντρης Μελανής Οπής τους, ενώ τώρα ηρεμούν επειδή δεν υπάρχει εφοδιασμός της με ύληώστε να παραχθεί τόσο πολλή ενέργεια.
Στο μεταξύ ανακαλύφτηκαν ουράνια σώματα με τις ίδιες ιδιότητες χωρίς ραδιοεκπομπή ,τα οποία ονομάζονται κυανά αστρικά σώματα ή ημιαστρικα σώματα.Συνηθεστερα ονομάζονται,όπως και οι ημιαστρικές ραδιοπηγές, ημιαστέρες.