ΝΕΦΗ

ΝΕΦΗ

ΝΕΦΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Νέφη είναι τα υδρομετέωρα από υδροσταγονίδια, παγοκρυστάλλους,αλλά και από στερεά σωματίδια,όπως π.χ. σκόνη,καπνό,ξερή αχλύ (λιθομετέωρα).

Νέφη είναι τα υδρομετέωρα από υδροσταγονίδια, παγοκρυστάλλους,αλλά και από στερεά σωματίδια,όπως π.χ.σκόνη,καπνό,ξερή αχλύ (λιθομετέωρα)

 Εκτός από τα γνωστά νέφη της τροπόσφαιρας,υπάρχουν και νεφικοί σχηματισμοί στην ανώτερη ατμόσφαιρα (μαργαρώδη,νυχτερινά).

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ

 Το 1803 ο Βρετανός,φαρμακοποιός στο επάγγελμα και ερασιτέχνης μετεωρολόγος,Λιούκ Χάβαρντ (Luke Havard) (1772-1864) επινόησε την πρώτη ταξινόμηση των νεφών αναγνωρίζοντας,τρεις κύριους τύπους τους: 

α) τους Θυσάνους (Cirrus), 

β) τα Στρώματα (Stratus) και 

γ) τους Σωρείτες (Cumulus).
 Όμως,τόσο κατά το σχήμα και το μέγεθος,όσο και κατά το χρώμα,τα είδη των νεφών είναι πολύ περισσότερα.Εκείνη την εποχή,κάθε μετεωρολόγος έδινε στα νέφη που παρατηρούσε όποια ονομασία έκρινε καλύτερη.Το γεγονός αυτό,σε συνδυασμό με την διαφορετικότητα των γλωσσών,είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία συνεννόησης μεταξύ των μετεωρολόγων.Το πρόβλημα ήταν αρκετά σοβαρό, αφού η παρατήρηση των νεφών είναι εκείνη που πολλές φορές προλέγει την όποια πιθανότητα του είδους του καιρού που θα επακολουθήσει.
 Για να τεθεί τέλος σε αυτή την ασυνεννοησία με την αυθαίρετη ονοματολογία και την κάθε είδους ταξινόμηση,οι μετεωρολόγοι συμφώνησαν τελικά για την δημιουργία ενός ομοιόμορφου συστήματος ονοματολογίας και ταξινόμησης,που να μπορούσε να γίνει κοινά αποδεκτό.

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (World Meteorological Organization,WMO),ελληνικά Π.Μ.Ο. (πι-μι-ό),ιδρύθηκε το 1950 και αποτελεί σήμερα ένα από τους πλέον εξειδικευμένους οργανισμούς του ΟΗΕ.Εδρεύει στη Γενεύη και έχει μέλη όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου

 Έτσι,προς τον σκοπό αυτό ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (W.M.O.) συνέστησε ειδική επιτροπή για τη μελέτη του θέματος με κάθε λεπτομέρεια.Αποτέλεσμα των εργασιών της επιτροπής ήταν το 1957 η δημοσίευση,από τον W.M.O.Άτλαντα νεφών σε δύο τόμους,με όλους τους ορισμούς και τις κατηγορίες των νεφών,χρήση του οποίου κάνουν σήμερα όλα τα Γραφεία καιρού του Κόσμου.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ

 Τα χαρακτηριστικά στοιχεία (γνωρίσματα) των νεφών είναι: 

α) η φωτεινότητα,λόγω της δομής του νέφους και του τρόπου φωτισμού, 
β) το χρώμα,ανάλογα με το μήκος κύματος του φωτός που πέφτει πάνω τους, 
γ) ο βαθμός νέφωσης,δηλαδή το ποσοστό κάλυψης σε δέκατα του ουρανού, 
δ) το ύψος του νέφους από το έδαφος ή τη θάλασσα ως τη βάση ή την κορυφή του νέφους, 
ε) το πάχος του νεφικού σχηματισμού, 
στ) οι διαστάσεις του νεφικού σχηματισμού, 
ζ) η διεύθυνση και ταχύτητα της μεταβατικής κίνησης, 
η) οι πιθανοί επάλληλοι νεφικοί όροφοι,δηλαδή τα 10 γένη των νεφών Ci,Cc,Cs,Ac,As,Ns,Sc,St,Cu,Cb, και τα 14 είδη, οι 9 ποικιλίες,τα 6 δευτερεύοντα γνωρίσματα και τα 3 απότοκα ή συνοδά νέφη (καλύπτρα-πέπλος-ράκη).

Το ύψος των νεφών αρχίζει από την επιφάνεια της θάλασσας ως την τροπόπαυση (48 χλμ.)

 Το ύψος των νεφών αρχίζει από την επιφάνεια της θάλασσας ως την τροπόπαυση (48 χλμ.).Μετριέται με μικρά αερόστατα υδρογόνου ή ηλίου,καθώς επίσης και με φωτεινή δέσμη (προβολέα) και κλινόμετρο ή εξάντα.

ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ

 Η διεύθυνση κίνησης του νέφους χαρακτηρίζεται από το σημείο του ορίζοντα που ξεκίνησε,συμβολίζεται με τις 16 διευθύνσεις του ανεμολογίου και προσδιορίζεται από εμπειρικές παρατηρήσεις της σκιάς του,των διαβάσεων μπροστά από τον Ήλιο,τη Σελήνη,αστέρια,στήλες,κτίρια κ.ά.

 Η σχετική ταχύτητα των νεφών εκφράζεται εμπειρικά με τις τέσσερις βαθμίδες της κλίμακας: 
α) 1=ασθενής, 
β) 2=μέτρια, 
γ) 3=μεγάλη, 
δ) 4=μέγιστη ταχύτητα.
 Χρησιμοποιούνται επίσης τριγωνομετρικές μέθοδοι με θεοδόλιχο και άλλα γωνιόμετρα,ταχύμετρα κ.ά. όργανα,κυρίως όμως με τα νεφοσκόπια.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ

 Η ταξινόμηση των νεφών σε γένη,είδη,ποικιλίες κ.ά. χαρακτηριστικά γίνεται ανάλογα με τη μορφολογία,το σχήμα,τη δομή,το ύψος,την κίνηση,τις δυνατότητες βροχής,χαλαζιού κ.ά.

 Από ένα μητρικό νέφος μπορούν να προκύψουν απότοκα (θυγατρικά) νέφη κατά δύο τρόπους μεταμόρφωσης: 
α) Επεκτάσεις του μητρικού παράγουν νέφη διαφορετικού γένους με προσθήκη την κατάληξη-genitus στο μητρικό γένος,π.χ. cirrus altocumulo genitus. 
β) Ολική εσωτερική μεταμόρφωση νέφους, που του αλλάζει το γένος· στο μητρικό προσθέτουμε την κατάληξη -mutatus,π.χ. stratus stratocumulo mutatus.

  Τα 10 γένη (ομάδες) με τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά:

1) Cirrus (Ci)=Θύσανοι,με μορφή λευκών νημάτων από λεπτούς παγοκρυστάλλους, ινώδους υφής και μεταξωτής λάμψης.

2) Cirocumulus (Cc)=Θυσανοσωρείτες.
 Είναι νέφη υπό μορφή λευκών λεπτών στρωμάτων κοκκώδους υφής από παγοκρυστάλλους.

3) Cirostratus (Cs)=Θυσανοστρώματα.
 Διαφανή σαν κόμη που σκεπάζει σχεδόν όλο τον ουρανό,σαν πέπλο από παγοκρύσταλλα,μικρού πάχους,μεγάλης όμως οριζόντιας ανάπτυξης.

4) Altocuritus (Αc)=Υψισωρείτες.
 Λευκό στρώμα από συσσωμάτωμα υδρογονοσταγονιδίων,αδιαφανές,με περίγραμμα.

5) Altostratus (Αs)=Υψιστρώματα.
 Γκρίζα ή κυανίζοντα νεφικά στρώματα,αυλακωτής μορφής,από νεφοσταγονίδια και παγοκρυστάλλους σε τρία επάλληλα τμήματα.

6) Nimbostratus (Νs)=Μελανοστρώματα.
 Μελανά νεφικά στρώματα,σχισμένα λόγω συνεχούς πτώσης βροχής ή χιονιού.Αποτελούνται από υδροβροχοσταγονίδια και χιονοκρυστάλλους αρκετού πάχους και μεγάλης κατακόρυφης ανάπτυξης.

7) Stratocumulus (Sc)=Στρωματοσωρείτες.
 Λευκογκρίζα στρώματα νεφών,με μορφή ψηφίδων,που αποτελούνται από υδροβροχοσταγόνες ή χιονοσφαιρίδια και χιονονιφάδες.

8) Stratus (St) =Στρώματα. 
 Ομοιογενή γκρίζα νέφη που δίνουν ψεκάδες βροχής,παγοβελόνες ή χιονόκοκκους.Αποτελούνται από μικρά υδροσταγονίδια.Όταν είναι λεπτά σχηματίζουν γύρω από τη Σελήνη και τον Ήλιο στέμμα.

9) Cumulus (Cu)=Σωρείτες.
 Είναι μεμονωμένα νέφη με σαφέστατο περίγραμμα κατακόρυφης ανάπτυξης,υπό μορφή σωρών σαν κουνουπίδια.Αποτελούνται από υδροσταγονίδια βροχής.

10) Cumulonimbus (Cb)=Σωρειτομελανίες.
 Πυκνά βαριά μαύρα νέφη βροχής κατακόρυφης ανάπτυξης.
 Σχηματίζονται από υδροσταγονίδια και παγοκρύσταλλα στο ανώτερο μέρος.Περιέχουν νεφοσταγόνες και βροχοσταγόνες σε υπέρτηξη.Οι βροχές συνοδεύονται από αστραπές, βροντές, χαλάζι.Από τη σκοτεινή βάση τους σχηματίζονται ράκη νεφικά.Το πάνω τμήμα διακλαδίζεται σε άκμονα και φτερά.

 Τα 14 είδη των νεφών χαρακτηρίζουν ιδιομορφίες σχήματος που οφείλονται στην εσωτερική δομή και δυναμική των νεφών.

1) Fibratus (Fib)=Ινώδη,μεμονωμένα λεπτά νήματα στα Ci,Cs.

2) Uncinus (Unc)=Αγκιστροειδή,απαντούν στο γένος Ci.

3) Spissatus (Spi)=πυκνά σε πάχος γκρίζα νέφη Ci.

4) Castellanus (Cas)=Πυργοειδή,οδοντωτά,κατά στίχους διαταγμένα,που βρίσκονται στα νέφη Ci,Cs,Ac,Sc.

5) Floccus (Flo)=Τολύπες,στο κάτω μέρος με ράκη, στα Ci,Cc,Αc.

6) Stralifarmis (Str)=Στρωματόμορφα οριζόντια στα Αc,Sc,Cc.

7) Nebulosus (Νeb)=Νεφελοειδή νέφη τύπου Cs,St.

8) Lenticularis (Len)=Φακοειδή με σαφή μακρόστενα περιγράμματα και ιριδισμό,που τα συναντάμε σε νέφη Ac,Cs,Sc.

9) Fractus (Fra)=Σχισμένα σαν ράκη, μόνο στα Cu και St.

10) Humilis (Hum)=Χαμηλά πλατυσμένα, νέφη καλοκαιρίας Cu.

11) Mediocris (Med)=Μέτρια στην κατακόρυφη ανάπτυξη Cu.

12) Congestus (Con)=Συσσωρευμένα νέφη Cu,πολύ διακλαδισμένα, μεγάλης κατακόρυφης ανάπτυξης εξογκωμένα σαν κουνουπίδι.

13) Calvus (Cal)=«Φαλακρά» νέφη Cb με διογκώσεις και διακλαδώσεις, που σχηματίζουν λευκές μάζες με κατακόρυφες αυλακώσεις.

14) Capillatus (Cap)=Τριχωτά νέφη Cb με τριχωτούς θυσάνους στο ανώτερο τμήμα.Τα νέφη Cb=Capillatus φέρνουν βροχή,καταιγίδες,λαίλαπες,χαλάζι.

 Οι 9 ποικιλίες (varieties) νεφών προκύπτουν από το βαθμό διαφάνειάς τους και τη μορφολογική τους εξέλιξη.

1) Intortus (Ιn)=Συνεστραμμένα νέφη Ci με τμήματα μπερδεμένα.

2) Vertebratus (Ve)=Σπονδυλόμορφα νέφη Ci,σαν ψαροκόκαλα.

3) Undulatus (Un)=Κυματοειδή νέφη Cc,Cs,Ac,As,Sc,St με κυματισμούς κατά στρώματα,λουρίδες κτλ.

4) Radiatus (Ra)=Ακτινωτά από δύο «σημεία ακτινοβολίας» κατά παράλληλες ταινίες,όπως οι δυναμικές γραμμές μαγνητικού διπόλου.Απαντούν σε νεφικούς σχηματισμούς Ci,Ac,As,Cc,Cu.

5) Lacunosus (La)=Φατνοειδή νέφη Ac,Cc,Sc σε λεπτές λουρίδες με τρύπες (φατνία),κυψελίδες.

6) Duplicatus (Du)=Διπλάσια στρώματα το ένα πάνω στο άλλο,σε νεφικούς σχηματισμούς Ci,Ac,Cs,Sc.

7) Translucibus (Tr)=Διαφώτιστα,εκτεταμένα στρώματα νεφών Αc και Sc,διαφανή στο φως Ήλιου και Σελήνης.

8) Opacus (Οp)=Σκιερά νέφη Ac,As,Sc,St αδιαφανή.

9) Perculibus (Pe)=Διαφανή νέφη Ac,Sc εκτεταμένα νεφικά στρώματα με μικρά διάκενα, ώστε να είναι διαφανή.

 Τα 6 δευτερεύοντα μορφολογικά γνωρίσματα των νεφών:

1) Incus (Ιnc)=Άκμονας στα Cb με ινώδη μορφή ή ψευδοθύσανοι Ci.

2) Mamma (Mam)=Μαστοειδούς μορφής,κρέμονται στο κάτω μέρος μερικών νεφών Ci,Cc,Ac,As,Sc,Sb.

3) Virga (Vir)=Ουρά προς τα κάτω, στα Cc,Ac,As,Nb,Sc,Cu,Cb.

4) Praecipitatio (Pra)=Υετός,δηλαδή βροχή ψεκάδες,χιόνι,χαλάζι που στάζουν τα βροχοφόρα νέφη As,Ns,Sc,St,Cu,Cb.

5) Arcus (Arc)=Τόξο στα βροχοφόρα νέφη Cb,Cu.

6) Τuba (Τub)=Σάλπιγγα, προεξέχει σαν στρόβιλος,στα Cb,Cu.

 Τα 3 απότοκα ή νέφη συνοδείας των κύριων νεφών:

α) Pileus (Ρil)=Καλύπτρα σε μια νεφική κορυφή των Cu,Cb.

β) Velum (Vel)=Πέπλο στα Cu,Cb σε οριζόντιες αναπτύξεις.

γ) Pannus (Ρan)=Ράκη κάποιου νέφους κρέμονται από κάτω.    
 Εμφανίζονται μαζί με κύρια νέφη As,Ns,Cu,Cb.