ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Το κλίμα της Ελλάδας ανήκει στον Μεσογειακό τύπο κλίματος με ήπιους και υγρούς χειμώνες,θερμά και ξηρά καλοκαίρια και μακρές περίοδοι ηλιοφάνειας κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους.

Το κλίμα της Ελλάδας ανήκει στον Μεσογειακό τύπο κλίματος

 Αποτελεί κλιματικό μωσαϊκό λόγω του πολυσχιδούς και πολύπλοκου οριζόντιου και κατακόρυφου διαμελισμού της χώρας,των πολυάριθμων νήσων,των πολλών θαλάσσιων κόλπων και κυρίως των ατμοσφαιρικών διαταράξεων της γενικής κυκλοφορίας στην περιοχή αυτή.

Το κλίμα της Ελλάδας ανήκει στον Μεσογειακό τύπο κλίματος με ήπιους και υγρούς χειμώνες,θερμά και ξηρά καλοκαίρια και μακρές περίοδοι ηλιοφάνειας κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους

 Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των παραλλήλων 340 και 420 του Βορείου ημισφαιρίου και βρέχεται από την Ανατολική Μεσόγειο.Το κλίμα της έχει σε γενικές γραμμές τα χαρακτηριστικά του Μεσογειακού κλίματος,δηλαδή ήπιους και βροχερούς χειμώνες,σχετικώς θερμά και ξηρά καλοκαίρια και μεγάλη ηλιοφάνεια όλο σχεδόν το χρόνο.Λεπτομερέστερα στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας παρουσιάζεται μια μεγάλη ποικιλία κλιματικών τύπων,πάντα βέβαια μέσα στα πλαίσια του Μεσογειακού κλίματος.Αυτό οφείλεται στην τοπογραφική διαμόρφωση της χώρας που έχει μεγάλες διαφορές υψομέτρου (υπάρχουν μεγάλες οροσειρές κατά μήκος της κεντρικής χώρας και άλλοι ορεινοί όγκοι) και εναλλαγή ξηράς και θάλασσας.Έτσι από το ξηρό κλίμα της Αττικής και γενικά της Ανατολικής Ελλάδας μεταπίπτουμε στο υγρό της Βόρειας και Δυτικής Ελλάδας.Τέτοιες κλιματικές διαφορές συναντώνται ακόμη και σε τόπους που βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους,πράγμα που παρουσιάζεται σε λίγες μόνο χώρες σε όλο τον κόσμο.

Κλιματικές περιοχές της Ελλάδας

 Οι θερμοκρασίες είναι σπάνια υπερβολικές στις παραθαλάσσιες περιοχές.Στις κλειστές εσωτερικές πεδιάδες και στα υψίπεδα της χώρας παρατηρούνται τα μεγαλύτερα θερμοκρασιακά εύρη-τόσο ετήσια όσο και ημερήσια.Οι χιονοπτώσεις είναι κοινές στα ορεινά από τα τέλη Σεπτεμβρίου (στη βόρεια Ελλάδα,τέλη Οκτωβρίου κατά μέσο όρο στην υπόλοιπη χώρα),ενώ στις πεδινές περιοχές χιονίζει κυρίως από το Δεκέμβριο μέχρι τα μέσα Μαρτίου.Έχει χιονίσει,πάντως,ακόμα και κατά μήνα Μάιο στη Φλώρινα. Στις παραθαλάσσιες περιοχές των νησιωτικών περιοχών οι χιονοπτώσεις συμβαίνουν σπανιότερα και δεν αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό του κλίματος.Οι καύσωνες επηρεάζουν κυρίως τις πεδινές περιοχές και είναι συχνότεροι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.Σπάνια, πάντως,διαρκούν περισσότερες από 3 ημέρες.

ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΗ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Το κλίμα της χώρας μπορεί να διαιρεθεί σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:

α) υγρό μεσογειακό (δυτική Ελλάδα, δυτική Πελοπόννησος,πεδινά και ημιορεινά της Ηπείρου) 

β) ξηρό μεσογειακό (Κυκλάδες, παραλιακή Κρήτη,Δωδεκάνησα,ανατολική Πελοπόννησος,Αττική,πεδινές περιοχές Ανατολικής Στερεάς) 

γ) ηπειρωτικό (δυτική Μακεδονία,εσωτερικά υψίπεδα ηπειρωτικής Ελλάδας, βόρειος Έβρος) 

δ) ορεινό (ορεινές περιοχές με υψόμετρο περίπου >1500 m στη Bόρεια Ελλάδα,>1800 m στην Kεντρική Ελλάδα και >2000 m στην Κρήτη).

ΖΩΝΕΣ

 Τέσσερις ζώνες,με έντονα αισθητά χαρακτηριστικά διακρίνονται:

Οι τέσσερις ζώνες

α) Η Ορεινή:
 Περιλαμβάνει τον από ΒΒΔ προς ΝΝΑ ορεινό όγκο,ο οποίος διαιρεί τη χώρα σε δυτικό και ανατολικό με διαφορετικά και διακεκριμένα κλιματικά χαρακτηριστικά.

β) Η Ηπειρωτική:
  Αυτή περιλαμβάνει την Ήπειρο,τη Μακεδονία,τη Θράκη και μεγάλο μέρος της Θεσσαλίας,με κλίμα το οποίο βαθμιαία αφίσταται του μεσογειακού και προσεγγίζει προς τον ηπειρωτικό(μέση Ευρώπη) τύπο.

γ) Η Θαλάσσια Μεσογειακή:
 Σ' αυτή ανήκει η Δυτική Ελλάδα και τα νησιά του Ιονίου Πελάγους με γλυκύτατο εύκρατο κλίμα προς το θαλάσσιο κλίμα.

δ) Η Χερσαία Μεσογειακή:
 Σ'αυτήν ανήκει η Νοτιοανατολική Ελλάδα και μέρος της Θεσσαλίας,τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους και η Κρήτη.Βρίσκεται κάτω από την επίδραση των ετήσιων ανέμων κατά το θέρος και παρουσιάζει μεγάλη ξηρασία καθόσον οι ΒΑ αέριες μάζες κινούμενες προς νότον αφίσταται του κόρου.Γενικά,παρουσιάζουν θαλάσσιο μεσογειακό κλίμα με χαμηλότερες θερμοκρασίες η αντίστοιχη Δυτική περιοχή κατά τον χειμώνα.

ΕΠΟΧΕΣ

 Από κλιματολογικής πλευράς το έτος μπορεί να χωριστεί κυρίως σε δύο εποχές: 
α) Την ψυχρή και βροχερή χειμερινή περίοδο που διαρκεί από τα μέσα του Οκτωβρίου και μέχρι το τέλος Μαρτίου.
β) Τη θερμή και άνομβρη εποχή που διαρκεί από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο.

ΨΥΧΡΗ ΚΑΙ ΒΡΟΧΕΡΗ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

 Σε αυτή τη περίοδο οι ψυχρότεροι μήνες είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος,όπου κατά μέσον όρο η μέση ελάχιστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 5-10 °C στις παραθαλάσσιες περιοχές,από 0-5 °C στις ηπειρωτικές περιοχές και με χαμηλότερες τιμές κάτω από το μηδέν στις βόρειες περιοχές.Οι βροχές στη χώρα μας ακόμη και τη χειμερινή περίοδο δεν διαρκούν για πολλές ημέρες και ο ουρανός της Ελλάδας δεν μένει συννεφιασμένος για αρκετές συνεχόμενες ημέρες, όπως συμβαίνει σε άλλες περιοχές της γης.Οι χειμερινές κακοκαιρίες διακόπτονται συχνά κατά τον Ιανουάριο και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου από ηλιόλουστες ημέρες, τις γνωστές από την αρχαιότητα ”Αλκυονίδες ημέρες”.

Στην Αθήνα,την πρωτεύουσα,το κρύο γίνεται συνήθως αισθητό από το Νοέμβριο και μετά και από εκεί και πέρα συνεχίζεται έως και τα τέλη του Μάρτη

 Στην Αθήνα,την πρωτεύουσα,το κρύο γίνεται συνήθως αισθητό από το Νοέμβριο και μετά και από εκεί και πέρα συνεχίζεται έως και τα τέλη του Μάρτη.Μετά τα μέσα του Δεκεμβρίου,αναπτύσσεται ιδιαίτερο ψύχος στις αστικές περιοχές,το οποίο συνεχίζεται έως και τα τέλη Φεβρουαρίου.Από τις αρχές του μήνα Μαρτίου η άνοιξη γίνεται αισθητή και η θερμοκρασία ανεβαίνει σταδιακά.Η ψυχρότερη εποχή του έτους στην πόλη της Αθήνας θεωρείται από την τελευταία εβδομάδα του Δεκεμβρίου έως και την τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου.Αναφορικά,η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στην Αθήνα είναι αυτή των -17,1 °C στις 28 Δεκεμβρίου του 1938.
 Η χειμερινή εποχή είναι γλυκύτερη στα νησιά του Αιγαίου και του Ιουνίου από ότι στη Βόρεια και Ανατολική Ελλάδα.Κατά αυτήν την περίοδο,λοιπόν,στα νησιά, κυρίως στο νότιο μέρος της χώρας,όπως για παράδειγμα στην Κρήτη,η θερμοκρασία μπορεί να ξεπεράσει τους 18-20 βαθμούς Κελσίου,στην Αττική τους 13-14 βαθμούς και στη Θεσσαλονίκη ο υδράργυρος μπορεί να ξεπεράσει τους 9 και πολλές φορές ακόμα και τους 10 βαθμούς Κελσίου.Σε άλλες πόλεις,όπως για παράδειγμα στην Αλεξανδρούπολη κατά τις Αλκυονίδες μέρες,η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 7-8 βαθμούς Κελσίου,με αποτέλεσμα το χιόνι από τις χιονοπτώσεις του χειμώνα να λιώνει κατά τη διάρκεια της ημέρας.   

ΘΕΡΜΗ ΚΑΙ ΑΝΟΜΒΡΗ ΕΠΟΧΗ

 Κατά τη θερμή και άνομβρη εποχή ο καιρός είναι σταθερός,ο ουρανός σχεδόν αίθριος,ο ήλιος λαμπερός και δεν βρέχει εκτός από σπάνια διαλείμματα με ραγδαίες βροχές ή καταιγίδες μικρής όμως διάρκειας.Η θερμότερη περίοδος είναι το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου και το πρώτο του Αυγούστου οπότε η μέση μεγίστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 29 °C μέχρι 35 °C.Κατά τη θερμή εποχή οι υψηλές θερμοκρασίες μετριάζονται από τη δροσερή θαλάσσια αύρα στις παράκτιες περιοχές της χώρας και από τους βόρειους ανέμους (ετησίες) που φυσούν κυρίως στο Αιγαίο.Η Άνοιξη έχει μικρή διάρκεια ,διότι ο μεν χειμώνας είναι όψιμος,το δε καλοκαίρι αρχίζει πρώιμα.Το Φθινόπωρο είναι μακρύ και θερμό και πολλές φορές παρατείνεται στη Νότια Ελλάδα και μέχρι τα μισά του Δεκεμβρίου.

Κατά τη θερμή και άνομβρη εποχή ο καιρός είναι σταθερός,ο ουρανός σχεδόν αίθριος,ο ήλιος λαμπερός και δεν βρέχει εκτός από σπάνια διαλείμματα με ραγδαίες βροχές ή καταιγίδες μικρής όμως διάρκειας

 Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα κατέχει το ρεκόρ υψηλότερης καταγεγραμμένης θερμοκρασίας στην Ευρώπη με 48,0 °C στην Αθήνα (Ελευσίνα και Τατόϊ)στις 10 Ιουλίου 1977.

ΑΝΕΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Από δυναμικής πλευράς η Ελλάδα βρίσκεται στη ζώνη των Δυτικών ανέμων και τα συστήματα καιρού κινούνται κατά κανόνα εκ δυσμών προς ανατολάς.Η προαναφερθείσα οροσειρά της Ελληνικής Χερσονήσου,καθέτως περίπου διατεθειμένη προς την κίνηση των κυκλωνικών κυμάτων,διαιρεί τη χώρα στα πολύομβρα δυτικά διαμερίσματα και στα κείμενα ανατολικά εντός της ζώνης της ορεινής ομβροσκιάς.Τοπικοί άνεμοι παίζουν σημαίνοντα διαμορφωτικό κλιματικό ρόλο.Κυριότεροι είναι οι Ετήσιοι,ο ΝΔ θερμός και υγρός Σιρόκος,η θαλάσσια και απόγεια αύρα,καθώς και οι αύρες των κοιλάδων και των ορέων λόγω των ορεινών όγκων.Οι επεκτάσεις του Σιβηρικού αντικυκλώνα και του θερμικού ελάχιστα επηρεάζουν κυρίως τα ανατολικά τμήματα της χώρας.

Χάρτης της έντασης του ανέμου της Ελλάδας

 Από ανεμολογικής άποψης η χώρα είναι σχετικά ανεμώδης λόγω της φύσης των δυναμικών παραγόντων,του πολυσχιδούς διαμελισμού της και της θάλασσας.Κατά τους μήνες Οκτώβριο,Νοέμβριο και Δεκέμβριο,λόγω της υφεσιακής δράσης,συχνότεροι άνεμοι είναι οι του νοτίου τομέα και ακολουθούν οι βόρειοι.Κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο υπερέχουν σε συχνότητα οι βόρειοι και ακολουθούν οι νότιοι λόγω αύξησης της αντικυκλωνικής δράσης.Κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο είναι ίσης συχνότητας βόρειοι και νότιοι.Από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο επικρατούν οι ΒΑ οι λεγόμενοι Ετήσιοι.

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Από θερμοκρασιακής πλευράς η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των ετήσιων ισόθερμων 19.5 °C και 14.5 °C.Κατά την ψυχρή εποχή οι θερμοκρασίες ελαττώνονται με την αύξηση του γεωγραφικού πλάτους φ,ενώ κατά τη θερμή οι θερμοκρασίες ελαττώνονται εκ του εσωτερικού της χώρας προς τα παράλια.

Η θερμοκρασία της Ελλάδας τους μήνες

 Οι ελάχιστες θερμοκρασίες των βορείων διαμερισμάτων κατέρχονται μερικές φορές μέχρι -20 °C και σπάνια κατέρχονται του 0 °C στα νοτιότατα τμήματα της χώρας.Οι μέγιστες σημειώνονται στο εσωτερικό της χώρας,όπου ο θερινός καύσωνας καθίσταται αφόρητος και υπερβαίνουν τους 40 °C.

ΥΓΡΑΣΙΑ  ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Η μέση ετήσια σχετική υγρασία κυμαίνεται στη χώρα μεταξύ 60 και 70%.Σε ετήσια βάση η σχετική υγρασία του αέρα παρουσιάζει το υψηλότερο επίπεδο με μέση τιμή 72,5% στην Βορειοδυτική Ελλάδα,την Ήπειρο και την Κέρκυρα αλλά και στα νησιά που βρίσκονται κοντά στις ακτές της Μικράς Ασίας.Το χαμηλότερο επίπεδο υγρασίας με 65% σημειώνεται στην Αττική,τις Κυκλάδες,την Ανατολική Πελοπόννησο και τα Κύθηρα και ως ένα βαθμό στα βορειοανατολικές και νότιες ακτές της Κρήτης. 

Χάρτης της υγρασίας της Ελλάδας

 Σε όλες τις περιοχές η μέση σχετική υγρασία φτάνει στο υψηλότερο σημείο τον Δεκέμβριο και στο χαμηλότερο τον Ιούλιο και σε ορισμένες περιοχές τον Αύγουστο.Τους καλοκαιρινούς μήνες στην Ανατολική Ελλάδα η σχετική υγρασία κατεβαίνει στο κατώτερο σημείο της και η ξηρότητα του αέρα φτάνει στο υψηλότερο.Η χαμηλή υγρασία του καλοκαιριού επιδρά ευεργετικά και στο φθινόπωρο, όταν η υγρασία αρχίζει να ανεβαίνει και πάλι.Αυτή η ξηρότητα κάνει διαυγή την ατμόσφαιρα και δίνει το γαλανό χρώμα στον ουρανό.

ΒΡΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 

 Η βροχόπτωση ελαττώνεται εκ δυσμών προς ανατολάς.Κατά το χειμώνα ελαττώνεται από βορρά προς νότο κατά μέσο όρο,μόνο στα ανατολικά διαμερίσματα,ενώ στα δυτικά και παντού κατά το θέρος αυξάνει.Λαμβανομένου υπόψιν του ορογραφικού αιτίου η βροχή αυξάνει εκ των δυτικών παραλιών προς την κεντρική κορυφογραμμή και έπειτα ελαττώνεται προς τα ανατολικά παράκτια τμήματα.Επικρατεί το υποτροπικό ή μεσογειακό βροχομετρικό σύστημα με βροχερότερους μήνες το Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο και ξηρότερους τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Χάρτης βροχόπτωσης της Ελλάδας

 Η βροχερή περίοδος αρχίζει από το Νοέμβριο στα βόρεια διαμερίσματα και από το Δεκέμβριο στα νότια.Κατά το Δεκέμβριο και ιδίως τον Ιανουάριο αρχίζει και συχνή πτώση χιονιού στα ορεινά και το εσωτερικό της χώρας.Οι λίγες τοπικές βροχές κατά τους ξηρότερους μήνες είναι κυρίως βροχές θερμικών καταιγίδων.Ως προς την ημερήσια πορεία της βροχής επικρατεί σαφώς ο ηπειρωτικός τύπος με μέγιστο κατά τις απογευματινές ώρες και μόνο κατά τους ψυχρούς μήνες εμφανίζεται τάση νυχτερινού μέγιστου αποκλίνον το σύστημα προς μία των ποικιλιών θαλασσίου τύπου.Γενικώς τα ύψη βροχής είναι μεγάλα εγγίζοντα τα 2.000 mm σε μερικούς σταθμούς της ομβροπλευράς και μικρά κατερχόμενα κάποτε των 400 mm,στην ομβροσκιά.

ΧΑΛΑΖΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Το χαλάζι είναι συχνότερο στη δυτική πλευρά της χερσονήσου παρά στην ανατολική και ελαττώνεται αυξανόμενου του γεωγραφικού πλάτους

 Το χαλάζι είναι συχνότερο στη δυτική πλευρά της χερσονήσου παρά στην ανατολική και ελαττώνεται αυξανόμενου του γεωγραφικού πλάτους.

ΝΕΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Η νέφωση στη χώρα είναι γενικά μικρή με μέγιστο κατά το Δεκέμβριο και ελάχιστο κατά τον Αύγουστο.

Η νέφωση στη χώρα είναι γενικά μικρή με μέγιστο κατά το Δεκέμβριο και ελάχιστο κατά τον Αύγουστο

 Η διανομή της παρουσιάζει μέγιστο στην Ήπειρο και ελάχιστο στο νότιο Ιόνιο.

ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Ο ουρανός της Ελλάδας από άποψη ηλιοφάνειας είναι παροιμιώδης στην Ευρώπη.

Χάρτης Ηλιοφάνειας της Ελλάδας

 Σε καμιά περιοχή η ετήσια ηλιοφάνεια δεν κατέρχεται κάτω των 2.300 ωρών και υπερβαίνει τις 3.000 ώρες σε αρκετές περιοχές με μεγάλη συμβολή στην υγιεινότητα του κλίματος.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Ως προς την εξέλιξη του κλίματος της Ελληνικής χερσονήσου,εμπεριστατωμένες μελέτες έδειξαν ότι το κλίμα παρέμεινε αμετάβλητο τουλάχιστον κατά τα τελευταία 2.500 χρόνια.Πιθανόν δε απερίσκεπτα ή και κακόβουλα μερικοί επιστήμονες διατάθησαν ότι το κλίμα έγινε θερμότερο.

Ως προς την εξέλιξη του κλίματος της Ελληνικής χερσονήσου,εμπεριστατωμένες μελέτες έδειξαν ότι το κλίμα παρέμεινε αμετάβλητο τουλάχιστον κατά τα τελευταία 2.500 χρόνια

 Από τα κείμενα αρχαίων συγγραφέων συνάγεται ότι ο φοίνικας δεν ωρίμαζε τους καρπούς του κατά την εποχή του Περικλέους όπως συμβαίνει και σήμερα στην Αθήνα,ενώ στην Κύπρο,όπου η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι κατά 1 °C μεγαλύτερη της θερμοκρασίας της Αθήνας οι καρποί του Φοίνικα ωριμάζουν και σήμερα και κατά την αρχαιότητα.Η θερμοκρασία δεν αυξήθηκε συνεπώς,ούτε κατά 1 °C.Οι συγκομιδές και η σπορά των δημητριακών κατά τον Ησίοδο γινόταν στην Βοιωτία ακριβώς κατά τις ίδιες όπως και σήμερα.