ΜΕΤΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ

ΜΕΤΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ( 5ος αι.π.Χ.).

  Ο Μέτων ήταν Έλληνας μαθηματικός, αστρονόμος, γεωμέτρης και μηχανικός ο οποίος έζησε στην Αθήνα τον 5ο π.Χ. αιώνα. Είναι ο πιό γνωστός για τους υπολογισμούς που αφορούν τον επώνυμο Μετωνικό κύκλο που εισήγαγε το 432 π.Χ.το σεληνιακό Αττικό ημερολόγιο.

ΜΕΤΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ( 5ος αι.π.Χ.).  

  Υιός του Παυσανίου και καταγόταν απο τον Δήμο Λευκονόης (Παιανία). Διδάχθηκε την επιστήμη του μηχανικού, γεωμέτρη και αστρονόμου απο τον Φαεινό, που έκανε αστρονομικές παρατηρήσεις απο τον Λυκαβητό, όπου είχε εγκαταστήσει το 432π.Χ. αστεροσκοπέιο. Τον αναφέρει ο Θεόφραστος στο βιβλίο του «Περί σημείων και υδάτων και χειμώνων και ευδιών» και ο Βιτρούβιος.

ΕΡΓΟ

α) Ο Μέτων είναι γνωστός απο τον 19ετή κύκλον του Μέτωνος,που εισήγαγε στο Αθηναικό σεληνοηλιακό ημερολόγιο και κατέγραψε τις αστρονομικές παρατηρήσεις σε ένα σταθερό ημερολογιακό σύστημα. Υπελόγισε ότι 19 ηλιακά έτη (6940ημέρες) αντιστοιχούν σε 235 σεληνιακούς μήνες, απο τους οποίους όρισε 110 ως ελλιπείς (29 ημερών) και 125 πλήρεις (30 ημερών). Απο αυτούς τους μήνες οι 7 ήταν «εμβόλιμοι», δηλαδή τους πρόσθεταν σε ορισμένα έτη του κύκλου (ως 13ον μήνα). Η περίοδος των 19 ετών ονομάζεται «κύκλος του Μέτωνος» ή «κύκλος της σελήνης». Ο κύκλος του Μέτωνος χρησιμοποιείται ακόμη για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του «Πάσχα» (Αναστάσεως) επειδή κάθε 19 χρόνια επαναλαμβάνονται οι ίδιες φάσεις της Σελήνης.

Ο κύκλος του Μέτωνα

 Το σύστημα αυτό βασίζεται σε υπολογισμούς που έκαναν ο Μέτων χρησιμοποιώντας τις δικές του παρατηρήσεις του θερινού ηλιοστασίου στο 432 π.Χ., και μια παρατήρηση του Αρίσταρχου 152 χρόνια αργότερα.Οι παρατηρήσεις του Μέτων έγιναν σε συνεργασία με τον Ευκτήμων για τους οποίους τίποτε άλλο δεν είναι γνωστό.

  Ο Έλληνας αστρονόμος Κάλλιπος συνέχισε το έργο του Μέτων, προτείνοντας τον Καλλίπου κύκλο.Ο Καλλίπου κύκλος έχει 76 χρόνια καιρό - περίπου 4 φορές μεγαλύτερη από τον Μετωνικό κύκλο, με μία λιγότερη ηλιακή ημέρα στον πλήρη κύκλο. Κατά ειρωνικό τρόπο, ενώ ο Μετωνικός κύκλος υπερεκτιμά τη διάρκεια ενός ηλιακού έτους κατά 5 λεπτά, ο κύκλος του Καλλίπου υποτιμά τη διάρκεια ενός ηλιακού έτους κατά 11 λεπτά, και ως εκ τούτου παράγει αποτελέσματα τα οποία είναι λιγότερο ακριβή από εκείνα που παράγονται με τη χρήση του Μετωνικού κύκλου.

  Αρχαιότερος γνωστός αστρονομικός υπολογιστής του κόσμου, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων (2ος αιώνας π.Χ.), εκτελεί υπολογισμούς με βάση του Μετωνικού, και Καλλίπου κύκλου, με ξεχωριστό πίνακα για κάθε ένα.

  Η ανακάλυψη αυτή έκαμε τεράστια εντύπωση στους Αθηναίους ώστε αποφάσισαν να γράψουν “χρυσοίς γράμμασι” σε όλα τα δημόσια καταστήματα τον αριθμό που φανερώνει την τάξη του εκάστοτε τρέχοντος έτους μέσα στον κύκλο του Μέτωνα.Όμως ο κύκλος του Μέτωνα παρουσιάζει κάποιο σφάλμα. Το σφάλμα αυτό έχει συγκεντρωθεί από το 325 μ.Χ. και σήμερα είναι 5 περίπου ημέρες.Με βάση λοιπόν τον κύκλο του Μέτωνα σχηματίσθηκε (από τους Αλεξανδρινούς αστρονόμους) ο πίνακας των πανσελήνων του Πάσχα, (Πασχάλιοι πίνακες) δηλαδή των μετά την 21η Μαρτίου Ιουλιανού ημερολογίου πανσελήνων, που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούν οι ορθόδοξοι Χριστιανοί, άλλοι αυτούσιο (π.χ. Ρώσοι) και άλλοι (π.χ. εμείς οι Ελληνες) σε σχέση και με το Νέο (Γρηγοριανό) ημερολόγιο.Αυτό συνεχίστηκε μέχρι το 1582 που η Καθολική εκκλησία καθιέρωσε το νέο (Γρηγοριανό) ημερολόγιο (αυτό που έχομε σήμερα και εμείς) για να διορθώσει τα συσσωρευμένο λάθος του παλαιού (Ιουλιανού) ημερολογίου (π.η.) (τότε υπήρχε 10 μέρες καθυστέρηση του π.η., δηλαδή η εαρινή ισημερία του 1582 αντί να γίνει στις 21/3 έγινε στις 11/3).

  Οι ορθόδοξοι Χριστιανοί, κυρίως από μίσος στον πάπα, δεν δέχτηκαν την ρύθμιση αυτή και ορισμένοι (οι παλαιοημερολογίτες) συνεχίζουν κανονικά μέχρι σήμερα να χρησιμοποιούν το π.η.Όμως η Εκκλησία της Ελλάδας δέχθηκε το νέο ημερολόγιο (ν.η.) στις 10 Μαρτίου 1924, ακολουθώντας την Ελληνική πολιτεία που το είχε αποδεχθεί το 1923, αλλά χωρίς μετακίνηση του Πάσχα και των κινητών εορτών που εξακολουθούν να εξαρτώνται από το παλαιό ημερολόγιο (π.η.).Aπό την ημερομηνία του Πάσχα εξαρτώνται πολλές γιορτές (π.χ., Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως 28 μέρες πριν το Πάσχα, Αγίου Πνεύματος 50 μέρες μετά το Πάσχα κλπ) γεγονός που δείχνει την σπουδαιότητα της ημερομηνίας του τόσο στο ορθόδοξο όσο και στο καθολικό εορτολόγιο.

β) Κατασκεύασε ηλιακόν ωρολόγιον το οποίο εγκατέστησε στην Πνύκα.Τα θεμέλια του παρατηρητηρίου του Μέτων στην Αθήνα είναι ακόμα ορατά ακριβώς πίσω από το βάθρο της Πνύκας, το αρχαίο κοινοβούλιο. O Μέτων βρήκε τις ημερομηνίες των ισημεριών και ηλιοστάσια, παρατηρώντας την ανατολή του ηλίου από το παρατηρητήριο του.Η θέση του παρατηρητηρίου βρίσκεται σε μια ανατολική κατεύθυνση, ανάμεσα στην Ακρόπολη και το Λυκαβηττό.
γ) Ως μηχανικός κατασκεύασε υδραγωγείο στον κολωνό.
δ) Μαθητής και βοηθός του Μέτωνος ήταν ο Ευκτήμων, μαζί με τον οποίο έκαναν παρατηρήσεις της θέσεως του ηλίου κατά την ισημερία.
ε) Ο Αριστοφάνης τον αναφέρει για τις γεωμετρικές του γνώσεις.O Μέτων, εμφανίζεται για λίγο ως ένας χαρακτήρας στο παιχνίδι του Αριστοφάνη «Όρνιθες» (414 π.Χ.). Έρχεται στη σκηνή με τοπογραφικά όργανα και περιγράφεται ως γεωμέτρης.
στ) Το 432π.Χ. έφτιαξε το «παράπηγμα»,ημερολόγιο τοποθετημένο στο κέντρο των Αθηνών.Έδειχνε μήνες, εορτές, ανατολή-δύση ηλίου και αστέρων.
  Τα λίγα που γνωρίζουμε για τον Μέτων έρχονται σε μας μέσα από αρχαίους ιστορικούς. Σύμφωνα με τον Πτολεμαίο, ένας πίνακας η «Στέλλα» που ανεγέρθει στην Αθήνα περιείχε μια καταγραφή των παρατηρήσεων του Μέτων, και μια περιγραφή του Μετωνικού κύκλου.Κανένα από τα έργα του Μέτων δεν επιβίωσαν.
  Κρατήρας της σελήνης ονομάζεται Μέτων πρός τιμήν του.

KΡΑΤΗΡΑΣ ΜΕΤΩΝ

 Ο κρατήρας Μέτων είναι ένας σύνθετος σχηματισμός της Σελήνης, που αποτελείται από πολλά νέα δαχτυλίδια που έχουν πλημμυρίσει με λάβα, που αποτελούν το κατάλοιπο ενός απλού τοιχώματος με τη μορφή ενός φύλλου τριφυλλιού.

Ο κρατήρας Μέτων

 Βρίσκεται κοντά στο βόρειο σεληνιακό Lumb.Στα βορειοδυτικά του είναι ο κρατήρας Scoresby,και στα ανατολικά και ο Baillaud Euctemon.

Ο κρατήρας Μέτων αποτελείται από πολλά νέα δαχτυλίδια που έχουν πλημμυρίσει με λάβα, που αποτελούν το κατάλοιπο ενός απλού τοιχώματος με τη μορφή ενός φύλλου τριφυλλιού 

Μέτων    Γεωγραφικό πλάτος   Γεωγραφικό μήκος   Διάμετρος

Α            73,3 ° Ν                       31,3 ° E                     14 χιλιόμετρα

Β            71,2 ° Ν                       18,0 ° E                     6 χιλιόμετρα

C            70,6 ° Ν                       19,0 ° E                    77 χιλιόμετρα

D            72,2 ° Ν                       24,7 ° E                    78 χιλιόμετρα

Ε            75,3 ° Ν                       15,3 ° E                    42 χιλιόμετρα

F            72,0 ° Ν                       14,2 ° E                    51 χιλιόμετρα

G            72,9 ° Ν                      28,4 ° E                    10 χιλιόμετρα

W           67,4 ° Β                      17,3 ° E                     7 χιλιόμετρα