ΤΟ ΜΑΤΙ
ΤΟ ΜΑΤΙ |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το μάτι έχει σχήμα σχεδόν σφαιρικό και είναι γεμάτο παχύρρευστο υγρό.Στο εμπρόσθιο μέρος υπάρχει μικρό άνοιγμα,η κόρη,και πίσω από αυτή ένας φακός.
Τα μέρη του ματιού |
Οι φωτεινές δέσμες που προέρχονται από ένα αντικείμενο εισέρχονται στο μάτι μέσω της κόρης.Ο αριθμός των φωτονίων που εισέρχεται ρυθμίζεται από το έγχρωμο τμήμα του ματιού,την ίριδα,που περιβάλλει την κόρη.Το φως διέρχεται μέσω του διαφανούς περιβλήματος το οποίο ονομάζεται κερατοειδής χιτώνας και διαθλάται στο φακό και το υγρό.
Οι διαθλώμενες ακτίνες εστιάζονται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα ο οποίος βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού και είναι εξαιρετικά ευαίσθητος στο φως.Το είδωλο του αντικειμένου σχηματίζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα αντεστραμμένο.Εκεί εξαπλώνεται το οπτικό νεύρο το οποίο συνδέει το μάτι με τον εγκέφαλο.
Τα μέρη του ματιού |
Αν και το είδωλο σχηματίζεται αντεστραμμένο,ο εγκέφαλος που είναι ο τελικός επεξεργαστής του ερεθίσματος δημιουργεί την εντύπωση του όρθιου.
ΤΟ ΜΑΤΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ
Κατάλληλοι μύες μεταβάλλουν αυτόματα την καμπυλότητα του φακού,μεταβάλλοντας συνεπώς την εστιακή του απόσταση,έτσι ώστε το είδωλο να σχηματίζεται πάντα στον αμφιβληστροειδή,είτε το αντικείμενο βρίσκεται κοντά είτε πολύ μακριά από το μάτι.
Κατάλληλοι μύες μεταβάλλουν αυτόματα την καμπυλότητα του φακού,μεταβάλλοντας συνεπώς την εστιακή του απόσταση,έτσι ώστε το είδωλο να σχηματίζεται πάντα στον αμφιβληστροειδή,είτε το αντικείμενο βρίσκεται κοντά είτε πολύ μακριά από το μάτι.
ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ
Αν διαθέτουμε αυτό που ονομάζουμε κανονική όραση,μπορούμε να δούμε καθαρά και αντικείμενα που βρίσκονται σε απόσταση 25 εκατοστών από εσένα (κοντινό σημείο).
Τα γυαλιά είναι κατάλληλοι φακοί που διορθώνουν κάποια από τα ελαττώματα της όρασης |
Τα ελαττώματα της όρασης συνδέονται με την αδυναμία του ματιού να σχηματίσει το είδωλο του αντικειμένου πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.Μερικά από τα ελαττώματα της όρασης διορθώνονται με τη χρήση γυαλιών ή φακών επαφής.
ΠΡΕΣΒΥΩΠΙΑ-ΥΠΕΡΜΕΤΡΩΠΙΑ
Θα έχεις πιθανόν παρατηρήσει τον παππού σου ή τη γιαγιά σου να φέρνει ένα αντικείμενο,για παράδειγμα μια εφημερίδα,σε μεγάλη απόσταση από τα μάτια του για να το δει καθαρότερα.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Συνήθως με το πέρασμα των χρόνων το μάτι χάνει την ικανότητά του να προσαρμόζει το φακό ανάλογα με την απόσταση του αντικειμένου ώστε να σχηματίζει το είδωλο πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.Επίσης σε ορισμένα άτομα ο βολβός μπορεί να έχει μικρότερο βάθος από το κανονικό.
Η πρεσβυωπία διορθώνεται με συγκλίνοντες φακούς |
Στις παραπάνω περιπτώσεις το είδωλο ενός κοντινού αντικειμένου σχηματίζεται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα.Αυτό το ελάττωμα διορθώνεται με τη χρήση ενός συγκλίνοντος φακού,ο οποίος προκαλεί σύγκλιση των ακτίνων ώστε να εστιάσουν στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
ΜΥΩΠΙΑ
Κάποιοι από τους συμμαθητές σου–πιθανόν και εσύ ο ίδιος–να μην μπορούν να δουν πολύ καθαρά αντικείμενα που βρίσκονται μακριά,για παράδειγμα τα γράμματα στον πίνακα της αίθουσας.
Όταν όμως πλησιάσουν αρκετά στον πίνακα,τότε τα διακρίνουν με ευκρίνεια.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Αν ο φακός του ματιού έχει μικρή ακτίνα καμπυλότητας ή αν το μήκος του βολβού είναι μεγάλο, τότε το είδωλο ενός μακρινού αντικειμένου σχηματίζεται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή,η όραση δεν είναι καθαρή και λέμε ότι ο οφθαλμός είναι μυωπικός.
Η μυωπία διορθώνεται με αποκλίνοντες φακούς |
Για να διορθώσουμε αυτό το ελάττωμα,χρησιμοποιούμε έναν αποκλίνοντα φακό μπροστά από το μάτι.Ο αποκλίνων φακός προκαλεί απόκλιση των φωτεινών ακτίνων,με αποτέλεσμα το είδωλο να σχηματίζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.