ΙΣΗΜΕΡΙΝΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ

ΙΣΗΜΕΡΙΝΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

  Ισημερινό τηλεσκόπιο ονομάζεται το αστρονομικό οπτικό όργανο που χρησιμοποιείται για την παρατήρηση και τη μελέτη των ουράνιων σωμάτων, για την άμεση μέτρηση των ισημερινών συντεταγμένων τους και για τη σκόπευση προς ένα ορισμένο σημείο του ουρανού όταν γνωρίζουμε τις συντεταγμένες του.

Ισημερινό τηλεσκόπιο ονομάζεται το αστρονομικό οπτικό όργανο που χρησιμοποιείται για την παρατήρηση και τη μελέτη των ουράνιων σωμάτων, για την άμεση μέτρηση των ισημερινών συντεταγμένων τους και για τη σκόπευση προς ένα ορισμένο σημείο του ουρανού όταν γνωρίζουμε τις συντεταγμένες του

 Μπορεί να διευθυνθεί σε οποιοδήποτε σημείο του ουρανού.Είναι εφοδιασμένο με μηχανισμό που περιστρέφει το όργανο με ταχύτητα ίση με την ημερήσια κίνηση της Γης,κατ’ αντίθετη φορά,κι έτσι επιτυγχάνεται η συνεχής    σκόπευση του αστέρα. 

Το ισημερινό τηλεσκόπιο είναι εφοδιασμένο με μηχανισμό που περιστρέφει το όργανο με ταχύτητα ίση με την ημερήσια κίνηση της Γης, κατ’ αντίθετη φορά, κι έτσι επιτυγχάνεται η συνεχής    σκόπευση του αστέρα

  Το ισημερινό τηλεσκόπιο διαθέτει ειδική στήριξη,που λέγεται ισημερινή,με την οποία είναι δυνατόν να εκτελεί συγχρόνως δύο περιστροφικές κινήσεις γύρω από δύο άξονες,κάθετους μεταξύ τους.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟΥ

Ο  Όλαφ  Ρέμερ(Olaf ή Ole Römer, Όρχους 1644 – Κοπεγχάγη 1710). ήταν Δανός αστρονόμος. Σπούδασε στην Κοπεγχάγη και το 1672 πήγε στο Παρίσι, όπου διετέλεσε μαθητής του Ζαν Πικάρ,εργάστηκε στο βασιλικό αστεροσκοπείο (1672-79) και διετέλεσε παιδαγωγός του διαδόχου του θρόνου

 Το 1690 ο Δανός Όλαφ Ρέμερ (1644-1710) κατασκεύασε το πρώτο ισημερινό τηλεσκόπιο.

Το πρώτο ισημερινό τηλεσκόπιο  που κατασκεύασε   ο Δανός Όλαφ Ρέμερ 

  Όμως το ισημερινό τηλεσκόπιο χρησιμοποιήθηκαν πρακτικά  μόλις στα μέσα του 19ου αιώνα.

Το Μεγάλο  Ισημερινό  Τηλεσκόπιο στο Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Greenwich  

  Σήμερα το ισημερινό τηλεσκόπιο πωλείται πολύ φθηνά ακόμη και για ερασιτέχνες,ενώ οι δύο κινητήρες (ο ωριαίος και αυτός της απόκλισης) μπορούν να ελέγχονται από ηλεκτρονικό υπολογιστή ώστε να εξασφαλίζεται η σκόπευση του τηλεσκοπίου με τρόπο απλούστατο,δίνοντας μόνο τις συντεταγμένες  του ουράνιου σώματος για παρατήρηση.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟΥ

  Ο ένας από τους δύο άξονες είναι σταθερός, παράλληλος προς τον άξονα της Γης,και λέγεται πολικός άξονας.Ο άλλος φέρει στο ένα άκρο του το τηλεσκόπιο και στο άλλο αντίβαρο ισοστάθμισης, που περιστρέφεται γύρω από τον πρώτο επί τον οποίον είναι κάθετος και ονομάζεται άξονας αποκλίσεων.Το σύστημα των δύο αξόνων ονομάζεται ισημερινή στήριξη.Ο συνδυασμός των δύο αυτών κινήσεων παρέχει τη δυνατότητα να κατευθύνεται το τηλεσκόπιο προς οποιοδήποτε σημείο της ουράνιας σφαίρας.

Ο ένας από τους δύο άξονες είναι σταθερός, παράλληλος προς τον άξονα της Γης, και λέγεται πολικός άξονας .Ο άλλος φέρει στο ένα άκρο του το τηλεσκόπιο και στο άλλο αντίβαρο ισοστάθμισης, που περιστρέφεται γύρω από τον πρώτο επί τον οποίον είναι κάθετος και ονομάζεται άξονας αποκλίσεων

 Και οι δύο άξονες φέρουν κύκλους που υποδιαιρούνται έτσι ώστε να είναι ευχερής η απευθείας ανάγνωση της θέσης του τηλεσκοπίου.Από τους δύο κύκλους, ο ένας, που στρέφεται γύρω από τον σταθερό άξονα, μετρά τις ωριαίες γωνίες και λέγεται ωριαίος κύκλος, ενώ ο άλλος είναι κάθετος επί τον άξονα αποκλίσεων,μετρά τις αποκλίσεις και λέγεται κύκλος αποκλίσεων.Το σύστημα αυτό επιτρέπει την ευχερή σκόπευση ενός αστέρος οπουδήποτε κι αν βρίσκεται αυτός στο ορατό μέρος της ουράνιας σφαίρας όταν είναι γνωστές οι ουράνιες συντεταγμένες και ο αστρικός χρόνος.

Από τους δύο κύκλους, ο ένας, που στρέφεται γύρω από τον σταθερό άξονα, μετρά τις ωριαίες γωνίες και λέγεται ωριαίος κύκλος, ενώ ο άλλος είναι κάθετος επί τον άξονα αποκλίσεων,μετρά τις αποκλίσεις και λέγεται κύκλος αποκλίσεων

  Επειδή λοιπόν εύκολα μετρώνται επ' αυτών η ωριαία γωνία και η απόκλιση που σημειωτέον ονομάζονται ισημερινές συντεταγμένες γι΄ αυτό και όλο το περιγραφόμενο σύστημα ονομάζεται ισημερινό σύστημα και το δε τηλεσκόπιο που φέρει ισημερινό τηλεσκόπιο.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟΥ


  Για τη συνεχή παρατήρηση των αστέρων, το ισημερινό τηλεσκόπιο των αστεροσκοπείων διαθέτουν ειδικούς ωρολογιακούς μηχανισμούς (αστροστάτες) ή σύγχρονους ηλεκτρικούς κινητήρες που προσδίδουν στο τηλεσκόπιο μια σταθερή γωνιακή ταχύτητα η οποία εξουδετερώνει τη φαινόμενη κίνηση της ουράνιας σφαίρας και κάνει τους αστέρες να φαίνονται συνεχώς ακίνητοι στο κέντρο του οπτικού πεδίου του τηλεσκοπίου.

Για τη συνεχή παρατήρηση των αστέρων, το ισημερινό τηλεσκόπιο των αστεροσκοπείων διαθέτουν ειδικούς ωρολογιακούς μηχανισμούς (αστροστάτες) ή σύγχρονους ηλεκτρικούς κινητήρες

   Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατόν να τοποθετήσουμε στο ισημερινό τηλεσκόπιο φωτογραφικές μηχανές,φασματοσκόπια και άλλα όργανα έρευνας,που απαιτούν απολύτως ακίνητα και σταθερά είδωλα.Επειδή το βάρος του ισημερινού τηλεσκοπίου με τα εξαρτήματά τους είναι συνήθως αρκετά μεγάλο (μπορεί να φτάσει και αρκετούς τόνους),αντισταθμίζεται με άλλο βάρος, το αντίβαρο.

Επειδή το βάρος του ισημερινού τηλεσκοπίου με τα εξαρτήματά τους είναι συνήθως αρκετά μεγάλο (μπορεί να φτάσει και αρκετούς τόνους), αντισταθμίζεται με άλλο βάρος, το αντίβαρο

 Πριν από κάθε παρατήρηση πρέπει να ελέγχονται οι θέσεις των αξόνων περιστροφής και να υπολογιστούν ενδεχόμενα σφάλματα ή,εφόσον είναι δυνατόν,να γίνεται άμεση διόρθωσή τους με την επαναφορά του τηλεσκοπίου στη σωστή του θέση.