ΒΕΡΝΕΡ ΚΑΡΛ ΧΑΙΖΕΝΜΠΕΡΓΚ

ΒΕΡΝΕΡ ΚΑΡΛ ΧΑΙΖΕΝΜΠΕΡΓΚ

(1901-1976). 

  Γερμανός φυσικός, διάσημος από τη συμβολή του στην οικοδόμηση της κβαντομηχανικής, τις έρευνές του στο χώρο της δομής των ατόμων και των ιδιοτήτων των υποατομικών σωματιδίων.

  Γεννήθηκε στο Βίρτσμπουργκ και σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Μονάχου, όπου δίδασκε ο διάσημος φυσικός Άρνολντ Σόμερφελντ. Στις εργασίες του συνεργάστηκε με άλλους εξέχοντες επιστήμονες, όπως ο Νιλς Μπορ, ο Μαξ Μπορν και ο Ντάβιντ Χίλμπερτ.

ΧΑΙΖΕΝΜΠΕΡΓΚ,ΒΕΡΝΕΡ ΚΑΡΛ(1901-1976).  

  Η σύγχρονη κβαντομηχανική θεμελιώθηκε από δύο διαφορετικές κατευθύνσεις που οδήγησαν στο ίδιο αποτέλεσμα. Οι θεμελιωτές της ήταν ο Χάιζενμπεργκ (1925) και ο Έρβιν Σρέντιγκερ (1926), που εργάστηκαν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, χρησιμοποιώντας διαφορετικά μαθηματικά πρότυπα.

ΕΡΓΟ

  Ο Χάιζενμπεργκ ξεκίνησε την εργασία του διαπιστώνοντας τις ελλείψεις της παλιότερης ατομικής θεωρίας του Μπορ, αναφορικά με βασικά χαρακτηριστικά φασμάτων ατόμων, εισήγαγε την παράσταση των συντεταγμένων και της ορμής ενός σωματιδίου με τη βοήθεια μητρών, με αποτέλεσμα η θεωρία του να γίνει γνωστή ως «μηχανική μητρών». Ένα από τα πορίσματα των ερευνών του, ακρογωνιαίος λίθος της σύγχρονης ατομικής θεωρίας, είναι το ότι το γινόμενο της συντεταγμένης ενός σωματιδίου επί την ορμή του αλλάζει ανάλογα με τη σειρά των δύο παραγόντων στο γινόμενο και ότι η διαφορά τους είναι ίση με h/2πi, όπου h είναι η σταθερά του Πλάνκ και i η φανταστική μονάδα.

  Το 1928 ο Άγγλος φυσικός Πολ Ντιράκ απέδειξε ότι οι θεωρίες του Χάιζενμπεργκ και του Σρέντιγκερ αποτελούν ειδικές περιπτώσεις της γενικότερης θεωρίας της κβαντομηχανικής.

  Το 1927, ο Χάιζενμπεργκ διατύπωσε τη γνωστή «αρχή της απροσδιοριστίας», κατά την οποία εισάγεται αναπόφευκτα ένας βαθμός αβεβαιότητας στην πειραματική μέτρηση μίας φυσικής ποσότητας, από την πράξη μέτρησης αυτή καθαυτή. Συγκεκριμένα, είναι αδύνατο να προσδιοριστούν ταυτόχρονα και η θέση και η ορμή ενός σωματιδίου. Η αρχή της απροσδιοριστίας αποτέλεσε αντικείμενο διενέξεων και ποικίλων ερμηνειών της και σε φιλοσοφικό επίπεδο υπήρξε ένα από τα κύρια επιχειρήματα των αγνωστικιστών, των νεοθετικιστών κ.ά.

  Για την τεράστια συμβολή του στη νεότερη φυσική, ο Χάιζενμπεργκ τιμήθηκε το 1932 με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής. Τη χρονιά που είχε διατυπώσει την αρχή της απροσδιοριστίας είχε διοριστεί καθηγητής της φυσικής στο πανεπιστήμιο της Λιψίας και το 1941 έγινε διευθυντής του ιδρύματος που αργότερα ονομάστηκε Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ.

   Το 1958 διατύπωσε τη θεωρία του «ενιαίου πεδίου», με βάση την οποία ερμήνευσε τη δομή των στοιχειωδών σωματιδίων του ατόμου. Πέθανε στο Μόναχο.