ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΕΥΜΑΤΑ

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΕΥΜΑΤΑ

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΕΥΜΑΤΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Θαλάσσια ρεύματα ονομάζονται οι μετακινήσεις μεγάλων μαζών νερού προς ορισμένη κατεύθυνση μέσα στις θάλασσες και τους ωκεανούς.

Θαλάσσια ρεύματα ονομάζονται οι μετακινήσεις μεγάλων μαζών νερού προς ορισμένη κατεύθυνση μέσα στις θάλασσες και τους ωκεανούς

 Συνήθως ο όρος θαλάσσια ρεύματα αναφέρεται στις οριζόντιες μετακινήσεις,μπορούν όμως να συμπεριληφθούν και οι κατακόρυφες μετακινήσεις,ανοδικές και καθοδικές,που παρατηρούνται στις θάλασσες και τους ωκεανούς και παίζουν,όπως και οι οριζόντιες μετακινήσεις,σημαντικό ρόλο στην κυκλοφορία της υδρόσφαιρας.

Παγκόσμιος χάρτης με τα θαλάσσια ρεύματα

 Τα οριζόντια θαλάσσια ρεύματα μπορούν να παρομοιαστούν με ποταμούς που κυλούν μέσα στους ωκεανούς έχοντας ως κοίτη και όχθες νερό επίσης,που διαφέρει όμως ως προς την πυκνότητα,τη θερμοκρασία,την κίνηση,ακόμα και το χρώμα.

Οι παράξενοι αυτοί «ποταμοί» είναι δυνατό να κινούνται στην επιφάνεια,οπότε λέγονται επιφανειακά ρεύματα,ή στον πυθμένα,οπότε λέγονται ρεύματα βάθους

 Οι παράξενοι αυτοί «ποταμοί» είναι δυνατό να κινούνται στην επιφάνεια,οπότε λέγονται επιφανειακά ρεύματα,ή στον πυθμένα,οπότε λέγονται ρεύματα βάθους.
 Όταν τα νερά τους είναι θερμότερα από τα νερά που τους περιβάλλουν,λέγονται θερμά ρεύματα,ενώ όταν είναι ψυχρότερα,λέγονται ψυχρά ρεύματα.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΡΕΥΜΑΤΩΝ

 Αιτίες σχηματισμού των ρευμάτων υπάρχουν πολλές:

α) Η επίδραση των ανέμων,κυρίως των σταθερών αληγών,που οφείλονται στην περιστροφική κίνηση της Γης και φυσούν πάντα προς ορισμένη κατεύθυνση.

β) Οι διαφορές της ατμοσφαιρικής πίεσης από τόπο σε τόπο και κυρίως τα μόνιμα κέντρα χαμηλών και υψηλών πιέσεων,που οφείλονται επίσης στην περιστροφή της Γης και δημιουργούν συνεχείς τοπικές διαφορές στάθμης στους ωκεανούς.

γ) Η εξάτμιση που συμβαίνει με διαφορετική ταχύτητα από τόπο σε τόπο λόγω της διαφορετικής θερμοκρασίας.

δ) Οι εκβολές μεγάλων ποταμών,που προσθέτουν τοπικά μεγάλες ποσότητες νερού μικρής πυκνότητας.

Η κυκλοφορία των ρευμάτων στους ωκεανούς ακολουθεί ορισμένους βασικούς κανόνες

 Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζονται πολύ από τη μορφολογία του βυθού κάθε περιοχής.Επίσης παρουσιάζουν εποχικές διακυμάνσεις και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μεταβάλλεται περιοδικά η διεύθυνση,η ταχύτητα και η θερμοκρασία των ρευμάτων.

 Η κυκλοφορία των ρευμάτων στους ωκεανούς ακολουθεί ορισμένους βασικούς κανόνες.Στην περιοχή του ισημερινού,όπου συγκλίνουν οι βορειοανατολικοί αληγείς του βόρειου ημισφαιρίου,και οι νοτιοανατολικοί αληγείς του νότιου ημισφαιρίου,δημιουργείται ένα σταθερό ρεύμα,το θερμό ισημερινό ανατολικό ρεύμα.Το ρεύμα αυτό υπάρχει τόσο στον Ατλαντικό όσο και τον Ειρηνικό και Ινδικό.
 Στις υποτροπικές περιοχές επικρατούν δυτικοί άνεμοι,που καθορίζονται από τα σταθερά υποτροπικά κέντρα υψηλής ατμοσφαιρικής πίεσης.Οι άνεμοι αυτοί στρέφουν την κυκλοφορία προς τα ανατολικά σχηματίζοντας έτσι ένα κύκλωμα σε κάθε ημισφαίριο.Στο βόρειο ημισφαίριο το κύκλωμα στρέφεται κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού,ενώ στο νότιο ημισφαίριο αντίθετα.
 Υπάρχουν δύο κυκλώματα στον Ατλαντικό,δύο στον Ειρηνικό και ένα στον Ινδικό.

ΚΥΚΛΩΜΑ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ

 Το ανατολικό ισημερινό ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού ξεκινάει από το Πράσινο Ακρωτήριο,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις ακτές της Νότιας Αμερικής.Ακολουθώντας τη μορφολογία των ακτών της Γουιάνας και της Βενεζουέλας,στρέφεται βορειοδυτικά και φτάνει στις Αντίλλες.Εκεί χωρίζεται σε δύο κλάδους.Ο ένας περνά από τις εξωτερικές ακτές των Αντιλλών και φτάνει στις Μπαχάμες.Ο άλλος περνά την Καραϊβική θάλασσα φτάνοντας στον Κόλπο του Μεξικού και λέγεται Ρεύμα των Αντιλλών.

Το ανατολικό ισημερινό ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού ξεκινάει από το Πράσινο Ακρωτήριο,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις ακτές της Νότιας Αμερικής

 Στον Κόλπο του Μεξικού εκβάλλει ο ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Γης,ο Μισισιπής.Οι τεράστιες ποσότητες νερού που συγκεντρώνονται και θερμαίνονται στον Κόλπο,βγαίνουν από το στενό μεταξύ Φλόριντα και Κούβας ως ένα θερμό και ορμητικό ποτάμι.Είναι το Ρεύμα του Κόλπου (Gulf Stream).Το ρεύμα αυτό στα ανοιχτά της Φλόριντα συναντά το ρεύμα των Αντιλλών,στρέφεται προς βορρά και ακολουθεί τις αμερικανικές ακτές.Κάτω από την επίδραση των δυτικών ανέμων της υποτροπικής ζώνης το ρεύμα στρέφεται συνέχεια προς τα ανατολικά και απομακρύνεται διαρκώς από τις ακτές.Έτσι,διασχίζει τον Ατλαντικό και φτάνει στην Ευρώπη.Η μεγαλύτερη μάζα των νερών περνά ανάμεσα από την Ισλανδία και τη Μ. Βρετανία,φτάνει στις ακτές της Νορβηγίας και χάνεται προς το Βόρειο Πόλο.
 Στα μέσα του Ατλαντικού ένας κλάδος του ρεύματος στρέφεται προς τα νοτιοανατολικά και μετά προς τα νότια και φτάνει ως τις ακτές της Βόρειας Αφρικής.Είναι το ψυχρό Ρεύμα των Καναρίων νήσων,που τελικά κατεβαίνει ως το Πράσινο Ακρωτήριο και ενώνεται με το ανατολικό ισημερινό ρεύμα.Ο Βόρειος Ατλαντικός δέχεται και δύο ψυχρά ρεύματα από το Βόρειο Πόλο.Το Ρεύμα της Ανατολικής Γροιλανδίας και το Ρεύμα του Λαμπραντόρ,που κατεβαίνει από τον κόλπο του Μπάφιν και φτάνει ως τη Νέα Γη.Στα ανοιχτά της Νέας Γης συναντιέται το Ρεύμα του Κόλπου με το Ρεύμα του Λαμπραντόρ.Αποτέλεσμα της συνάντησης αυτής είναι η δημιουργία του ψυχρού τείχους,μιας περιοχής όπου επικρατούν συχνές ομίχλες.

ΚΥΚΛΩΜΑ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ

 Το ανατολικό ισημερινό ρεύμα του Νότιου Ατλαντικού ξεκινάει από τον κόλπο της Γουινέας, κινείται προς τα δυτικά,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στο ακρωτήριο Σεντ Ροκ (Saint Rock) της Βραζιλίας.Εκεί χωρίζεται σε δύο κλάδους.Ο ένας στρέφεται προς τα βόρεια και συναντά το κύκλωμα του Βόρειου Ατλαντικού.

Το ανατολικό ισημερινό ρεύμα του Νότιου Ατλαντικού ξεκινάει από τον κόλπο της Γουινέας,κινείται προς τα δυτικά,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στο ακρωτήριο Σεντ Ροκ (Saint Rock) της Βραζιλίας

 Ο άλλος στρέφεται προς τα νότια,περνά το θερμό ρεύμα,τις ακτές της Βραζιλίας,στρέφεται προς τα ανατολικά με την επίδραση των δυτικών ανέμων της υποτροπικής ζώνης και κλείνει το κύκλωμα βρέχοντας τις δυτικές ακτές της Νότιας Αφρικής ως ψυχρό ρεύμα.

ΚΥΚΛΩΜΑ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ

 Το ανατολικό ισημερινό ρεύμα του Βόρειου Ειρηνικού ξεκινάει από τις δυτικές ακτές της Κεντρικής Αμερικής, διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις Φιλιππίνες,όπου στρέφεται προς τα βόρεια.Διαβρέχει τις ανατολικές ακτές της Ταϊβάν και της Ιαπωνίας ως ένα θερμό ρεύμα και ονομάζεται Κουροσίβο (ή Κουροσίο).Όσο ανεβαίνει στα βορειότερα γεωγραφικά πλάτη,στρέφεται ανατολικά,διασχίζει τον Ειρηνικό και φτάνει στις ακτές της Βόρειας Αμερικής.Εκεί χωρίζεται σε δύο κλάδους.

Το ανατολικό ισημερινό ρεύμα του Βόρειου Ειρηνικού ξεκινάει από τις δυτικές ακτές της Κεντρικής Αμερικής,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις Φιλιππίνες,όπου στρέφεται προς τα βόρεια

 Ο ένας στρέφεται προς τα βορειοδυτικά και βρέχει τις ακτές της Αλάσκας ως θερμό ρεύμα.Ο άλλος,ο μεγαλύτερος,στρέφεται προς τα νοτιοανατολικά και έπειτα προς τα νότια και βρέχει τις ακτές της Καλιφόρνιας ως ψυχρό ρεύμα,ώσπου τελικά συναντά το ισημερινό ανατολικό ρεύμα και κλείνει το κύκλωμα.

ΚΥΚΛΩΜΑ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ

 Το ανατολικό ισημερινό ρεύμα του Νότιου Ειρηνικού,από τις δυτικές ακτές της Νότιας Αμερικής,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις ανατολικές ακτές της Αυστραλίας,όπου στρέφεται προς τα νότια και έπειτα βορειοανατολικά,καθώς εμποδίζεται από τη Νέα Ζηλανδία.

Διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις ανατολικές ακτές της Αυστραλίας,όπου στρέφεται προς τα νότια και έπειτα βορειοανατολικά,καθώς εμποδίζεται από τη Νέα Ζηλανδία

 Διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις ακτές της Χιλής,τις οποίες διαβρέχει ως ψυχρό ρεύμα.Τελικά,συναντά στα ανατολικά του Περού το ανατολικό ισημερινό ρεύμα.

ΚΥΚΛΩΜΑ ΤΟΥ ΙΝΔΙΚΟΥ

 Ο Ινδικός ωκεανός δεν επεκτείνεται πολύ προς τα βόρεια, γι’ αυτό δε σχηματίζει διπλό κύκλωμα,όπως οι άλλοι δύο ωκεανοί.Υπάρχει και ένας ακόμη παράγοντας που επηρεάζει την κυκλοφορία των ρευμάτων.Πρόκειται για τους μουσώνες, που φυσούν το καλοκαίρι από τον ωκεανό προς την ξηρά και το χειμώνα αντίθετα.Κατά το χειμώνα η διεύθυνση των ρευμάτων στο Βόρειο Ινδικό συμπίπτει με τη διεύθυνση του μουσώνα,ενώ το καλοκαίρι επικρατούν τα ανατολικά ρεύματα.

Στο Νότιο Ινδικό το ανατολικό ισημερινό ρεύμα ξεκινά από τις ακτές της Ιάβας και της Σουμάτρας,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις ακτές της Ανατολικής Αφρικής

 Στο Νότιο Ινδικό το ανατολικό ισημερινό ρεύμα ξεκινά από τις ακτές της Ιάβας και της Σουμάτρας,διασχίζει τον ωκεανό και φτάνει στις ακτές της Ανατολικής Αφρικής.Διαβρέχει τις ανατολικές ακτές της Μαδαγασκάρης,έπειτα στρέφεται προς τα ανατολικά με την επίδραση των υποτροπικών ανέμων και φτάνει στις ακτές της Αυστραλίας,όπου κλείνει το κύκλωμα του Νότιου Ινδικού.

 Στο νότιο ημισφαίριο υπάρχει ένα ακόμη σημαντικό ρεύμα:το ψυχρό δυτικό περιπολικό ρεύμα,που κινείται γύρω από την Ανταρκτική.Το ρεύμα αυτό οφείλεται στην ειδική μορφολογία του νότιου άκρου των ηπείρων,που αφήνουν ανάμεσα στις ακτές της Ανταρκτικής και τις νότιες ακτές της Αμερικής,Αφρικής και Αυστραλίας ένα στενό διάδρομο,καθώς επίσης οφείλεται και στους βορειοδυτικούς ανέμους που επικρατούν στην περιοχή.Ψυχρές μάζες από το ρεύμα αυτό περνούν τους τρεις ωκεανούς και ενισχύουν τους ψυχρούς κλάδους των κυκλωμάτων τους.